Macaristan’ın başşehri Budapeşte’nin konut sahipliği yaptığı Türk Devletleri Gayriresmi Tepesi, Türk dünyasından devlet ve hükümet liderlerinin iştirakiyle başladı.
Macaristan’ın başşehri Budapeşte, Türk Devletleri Gayriresmi Doruğu’na konut sahipliği yapıyor. Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın liderliğini yaptığı tepe, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ve Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Genel Sekreteri Kubanıçbek Ömüraliyev’in iştirakiyle başladı.
Zirvenin açılışında konuşan Macaristan Başbakanı Viktor Orban, iştiraklerinden dolayı Türk Devletleri Teşkilatı üyesi ülkelerin devlet liderlerine teşekkür etti. Orban, “Ülkelerinizin Macaristan’a verdiği takviye, bizim açımızdan çok önemli. Sadece Avrupa Birliği (AB) dinamiklerine bağlı olsaydık durum bizim için çok daha farklı olurdu, zorluk yaşardık. Meğer TDT dahilindeki ekonomik münasebetler ve öbür alanlardaki bağlantılarımız sayesinde durum bu türlü değil” dedi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın barış teşebbüslerine övgü
Ukrayna’ya komşu bir ülke olarak 3 yıldır savaşın gölgesinde yaşadıklarını söz eden Macar önder, “Bunun ekonomik tesirleriyle karşı karşıya bulunuyoruz. Ama sizlerle olan iş birliği sayesinde bunun tesirlerini azaltabildik. Her şeyden evvel size Macar halkı ismine teşekkür ederim. Üç yıldır her vakit barıştan yana oldunuz. Bu ahlaki açıdan yanlışsız bir yaklaşım olmanın yanı sıra tıpkı vakitte kendi çıkarımızaydı. O yüzden Türkiye Cumhurbaşkanını ve üstlendiği barış misyonunu çok takdir ettiğimizi söylemek istiyorum. Son üç yıla bakıldığında ülkenizde ve öbür yerlerde arabuluculuk yapıldı” diye konuştu.
Savaştan ötürü Macaristan dahil birçok Avrupa ülkesinin güç kriziyle karşı karşıya kaldığını vurgulayan Orban, “Çin ve Avrupa’yı kıyasladığımızda, biz krizlerle karşı karşıya kalıyoruz, fiyat düzeylerinden ötürü ekonomik olarak rekabetçi olamıyoruz” dedi.
Yaptırımlar nedeniyle Avrupa’nın kurulmasına da vesile olan temel prensiplerin sarsıldığını tabir eden Orban, yaptırım siyasetinin ekonomilerini epeyce olumsuz etkilediğine dikkat çekti. Orban, “Avrupa’nın artık bir iktisat stratejisi yok. Eski strateji işlemiyor ve yerine yenisi konulamadı. Bizim kendi ekonomimiz de dalgalı sularda ilerliyor” sözünü kullandı.
Orban, “Sayın Erdoğan kesinlikle hatırlayacaktır, burada Batı’da mesela Türk akımı nasıl ilerleyebilir bunu çok konuşmuştuk. Batılılar bunu engellemek için çok şey yaptı fakat biz bunu inşa ettik. Bu boru sınırı olmasaydı tahminen Macaristan için güç olmayacaktı. O yüzden Sayın Erdoğan’a teşekkür ederim zira bu projeyi çok güçlü bir halde desteklemişti. Ekonomimiz bunun üzerinden ilerliyor” dedi. Orban, konuşmasını “Saygıdeğer cumhurbaşkanları, katılımınız bizi çok memnun etti. Teşekkürler. Sizi dost biliyoruz, bize verdiğiniz fırsat ve iş birliği için hepinize teşekkürler. Macar şirketler ismine, Macaristan ismine da teşekkür ediyorum” tabirleriyle sonlandırdı.
“Kırgızistan Cumhuriyeti ve TDT Dönem Başkanı olarak desteğinizi bekliyoruz”
Zirvede Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ise bölgesel barış tehditleriyle karşı karşıya bulunulan bir devirde üst düzey iş birliği ve uyumun büyük değer arz ettiğini tabir etti. İştirakçi ülkelerden Kırgızistan’ın memleketler arası teşebbüslerine ve ülkesine takviye talebinde bulunan Caparov, ülkesinin TDT dahilindeki tüm gayretleri, entegrasyonu ve refahın artırılmasına yönelik teşebbüsleri desteklediklerini tabir etti. Caparov, “Kırgızistan Cumhuriyeti ve TDT Dönem Başkanı olarak desteğinizi bekliyoruz” diye konuştu.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ise dünyanın tarifeler konusunda yaşadığı meselelere dikkat çekerek TDT üyesi ülkeler ortasındaki iş birliğinin ve ortak projelerin değerine dikkat çekti. – BUDAPEŞTE
