ABD Başkanı Donald Trump, İran ile gerçekleştirilen nükleer bahisli müzakerelere ait açıklamalarda bulunarak, “Eğer bir muahede yapamazsak, hayli istekli bir halde savaşa girebilirim. Şayet muahede sağlayamazsak, öncülüğü üstlenen ben olacağım” dedi.
ABD Başkanı Donald Trump, Time mecmuasına röportaj verdi. ABD Başkanı, 22 Nisan’da gerçekleştirilen ve bugün yayınlanan röportajda başkanlığının birinci 100 gününü “oldukça başarılı” olarak kıymetlendirdi.
“Masayı tekrar kuruyoruz”
ABD’nin halihazırda bir geçiş periyodu içerisinde bulunduğunu tabir eden Trump, “Biliyorsunuz, masayı tekrar kuruyoruz. Ticarette, yılda 2 trilyon dolar kaybediyorduk. Bu yapılamaz. Yani, bir noktada birinin çıkıp buna dur demesi gerekiyordu. Zira bu sürdürülebilir değil. Ticarette fecî sayılar kelam konusuydu ve bunu değiştirdik. Öbür ülkeleri sırtımızda taşıyorduk” dedi.
Piyasanın epey dalgalandığını kaydeden Trump, “Bugün bin yahut bin 200 puan yükseldi. Üst ve aşağı ataklar yapıyor, ancak dengelenecek. Büyük ölçüde para topluyoruz. Bildiğiniz üzere, arabalar için yüzde 25, çelik ve alüminyum için de yüzde 25 vergi uyguluyoruz” diye konuştu.
“Ülkemiz kısa müddette çok varlıklı olacak”
ABD’nin kısa müddet içinde çok güçlü olacağını vurgulayan Trump, “Bunu 3 aydır yapıyorum ve elde ettiğimiz sayılara ve işlere, daha da kıymetlisi şirketlere bir bakın. Çip şirketleri, araba şirketleri, Apple. Apple, fabrikalar kurmak için 500 milyar dolar yatırım yapıyor. Daha evvel hiç bu ülkede yatırım yapmamışlardı” sözlerini kullandı.
“Gümrük vergileri nedeniyle birçok şirket üretimini ABD’ye kaydırmaya başladı”
Gümrük vergisi siyasetini savunan Trump, “Çin’in bize yaptığına bir bakın. Bize yüzde 100 uyguluyorlar. Hindistan’a bakarsanız, Hindistan yüzde 100 ila 150 uyguluyor. Brezilya’ya bakın, öteki birçok ülkeye bakın. Bunu uygulayarak hayatta kalıyor, varlıklı oluyorlar. Sıfır gümrük vergisi kolay olurdu. Sıfır çok kolay olurdu lakin o halde hiçbir şirket yatırım yapmak için gelmezdi. Artık geliyorlar zira gümrük vergisi ödemek istemiyorlar. Unutmayın, üretimi burada yapmaları halinde gümrük vergisi yok” dedi.
Gümrük vergileri nedeniyle birçok şirketin üretimini ABD’ye kaydırmaya başladığını vurgulayan Trump, ” Kuzey Carolina’da tekrar mobilya üretimine başlıyorlar. Hatta başladılar bile. Meksika’da heyetim kademesinde olan birçok araç fabrikası bu süreci durdurdu. Tamamı buraya geliyor” halinde konuştu.
“200 muahede yaptım”
ABD Liderinin ticaret ve üretimden sorumlu kıdemli danışmanı Peter Navarro’nun 90 günlük orta periyotta 90 muahede yapılabileceğini duyurduğunu, lakin şimdiye kadar hiçbir mutabakat yapılmadığını söyleyen gazeteciye karşılık veren Trump, “Hayır, birçok mutabakat kelam konusu. Tüm şirketlerle ve dost ülkelerle görüşüyorum. Çin ile de görüşüyoruz. Herkesle durum iyi” tabirlerini kullandı.
Şu ana kadar hiçbir mutabakatın duyurulmadığı ve bunların ne vakit duyurulacağı istikametindeki soruya Trump, “200 mutabakat yaptım” diye karşılık verdi.
“Çok uzak olmayan bir gelecekte, farklı ülkeler için gümrük vergisi düzeyleri belirleyeceğim”
Ülkelere gümrük vergisi uyguladığını lisana getiren Trump, “Bazıları geçmişte bize çok makus muamele etmiş. Kimilerinin durumu yönetim eder. Lakin hiçbir ülkenin bize muamelesi mükemmel değil. Hiçbiri. Herkes bizi kullanmış. Çok uzak olmayan bir gelecekte, farklı ülkeler için adil gümrük vergisi düzeyleri belirleyeceğim. Bu ülkelerden kimileri bizden yüz milyarlarca dolar kazandı” dedi.
“Askeri harcamaları, başka bir kalem olarak tutacağım”
ABD’nin dış ticarette neredeyse dünya üzerindeki her ülke tarafından ziyana uğratıldığını savunan Trump, “Bu yüzden fiyatı ben belirleyeceğim ve bunu istatistiklere ve öteki faktörlere nazaran adil bir formda belirleyeceğim. Örneğin KDV sistemleri var mı? Bize gümrük vergisi uyguluyorlar mı? Bize ne kadar gümrük vergisi uyguluyorlar. Geçmiş yıllarda bize ne kadar gümrük vergisi uyguladılar. Birçok farklı faktör kelam konusu. Kelam konusu ülke bize nasıl davranıyor? Sonra bir gümrük vergisi belirleyeceğim. Askerlerini bizim finanse ediyor olmamız da değerli. Mesela, Güney Kore’yi ele alın. Ordu için milyarlarca dolar ödüyoruz. Japonya ve öbürleri için milyarlar ödüyoruz. Fakat bunu, yani askeri harcamaları, farklı bir kalem olarak tutacağım” diye konuştu.
Trump, sağlanan muahedeleri 3 yahut 4 hafta içerisinde açıklayacaklarını duyurdu.
“7 trilyon dolarlık yatırım geliyor”
ABD’yi dev bir mağaza ve dünya tarihindeki en büyük pazar olarak tanımlayan Trump, “İnsanlar geliyor ve daha evvel hiç görmediğiniz düzeylerde yatırım yapıyorlar. ABD’ye 7 trilyon dolarlık yeni tesisler, fabrikalar ve öbür yatırımlar geliyor. Geçmiş liderlere bakarsanız, kimsenin bunun yanına dahi yaklaşamadığını görürsünüz. Üstelik bunlar yalnızca 3 ay içinde oldu” sözlerini kullandı.
Trump, Çin Devlet Başkanı Xi’nin kendisini aradığını söyledi
Röportajda Trump ayrıca, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in kendisini aradığını duyurdu. Trump, “Kendisi aradı. Ayrıyeten bunun kendisi ismine bir zayıflık göstergesi olarak değerlendirilmemesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.
Xi ile yapılan görüşme sonrasında Çin ile daha verimli bir tarafta ilerlendiği hissinin kelam konusu olup olmadığı tarafındaki soruya Trump, “Onların kendilerini rahat hissedecekleri bir sayı var. Ancak onların bizim sırtımızdan bir trilyon dolar kazanmasına müsaade veremezsiniz. 750 milyar dolar kazanmalarına müsaade veremezsiniz. Bakın, sürdürülemez olan şey temel olarak bu” diye konuştu.
” Ukrayna’daki savaşı birinci günde bitirme” vaadi soruldu
Seçim kampanyası sırasında lider seçilmesi halinde misyonunun birinci gününde Ukrayna’daki savaşı bitireceği tarafındaki seçim vaadi hatırlatılan Trump, “Bunu mecazi manada, biraz da abartarak söylemiştim” dedi.
“Rusya ile muahedeye çok yakınız”
Bunu yapmanın niye uzun vakit aldığı ve savaşın ne vakit sona ereceği istikametindeki soruya Trump, “Bana sorarsanız uzun değil. Bakın, ben vazifeye 3 ay evvel geldim. Bu savaş, 3 yıldır devam ediyor. Bu, başkanlık koltuğunda ben olsaydım hiç başlamamış olan bir savaş. Bu, Biden’ın savaşı. Benim savaşım değil. Bu savaşın benimle hiçbir alakası yok” ifadelerini kullandı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile barışın mümkün olup olmadığı tarafındaki bir soruya Trump, “Bana sorarsanız, Putin’e kalsa kendisi çok daha farklı bir yol izlerdi. Bence, Ukrayna’nın tamamını almayı tercih ederdi” biçiminde konuştu.
Putin’le müzakere edebilecek tek kişinin kendisi olduğuna inandığını söyleyen Trump, “Bence çok ilerledik. Çok düzgün görüşmeler yaptık ve bir mutabakata çok yaklaştık. Diğer kimsenin bu türlü bir muahede yapabileceğine inanmıyorum” dedi.
“Ukrayna NATO’ya asla katılamayacak”
Ukrayna’nın NATO’ya katılma umuduna ait bir soruya Trump, “Bence asla NATO’ya katılamayacaklar. Bu en başından beri böyleydi. Bence savaşın başlamasına sebep olan şey de Ukrayna’nın NATO’ya katılmayı gündeme getirmesi oldu. Bu bahis açılmasaydı, savaşın hiç başlamama ihtimali çok daha yüksek olurdu” halinde karşılık verdi.
“Ruslar, Kırım’ı esasen aldı”
Kırım’ın Rusya’ya verilmesi konusunda bir soru alan Trump, “Ruslar, Kırım’ı zati aldı. Kırım, Barack Obama tarafından Ruslara verildi. Veren ben değilim” dedi.
Rusların uzun yıllardır Kırım’da olduğunu ve Kırım’daki halkın büyük bir çoğunluğunun Rusça konuştuğunu söyleyen Trump, “Kırım, Rusya’nın denetiminde kalacak. ve Zelenskiy de bunu anlıyor. Herkes, Kırım’ın uzun vakittir Ruslarda olduğunu anlıyor. Bu, Trump sahneye çıkmadan çok evvel de öyleydi” formunda konuştu.
Grönland ve Kanada konusunda latife yapmadığını söyledi
“Grönland’ı satın almaktan, Panama Kanalı’nın denetimini ele geçirmekten ve Kanada’yı ABD’nin 51. eyaleti yapmaktan kelam ettiniz. Tahminen de latife yapıyorsunuz diye düşünüyorum” formundaki soruya Trump, “Aslında hayır, latife yapmıyorum” diye karşılık verdi.
Grönland’ın ABD için hem ulusal güvenlik hem de memleketler arası güvenlik açısından çok değerli olduğunu vurgulayan Trump, “Kanada konusunda, ‘Belki o bahiste latife yapıyordur’ dediniz fakat sahiden latife yapmıyorum. Kanada, farklı bir hadise. Kanada’yı desteklemek için yılda 200 ila 250 milyar dolar kaybediyoruz. Ben de Başbakan Trudeau’ya, ki ben kendisine Vali Trudeau diyorum, şunu sordum, ‘Biz sizi desteklerken niye bu kadar para kaybediyoruz? Bunun gerçek olduğunu mu düşünüyorsunuz? Bir ülkenin ayakta kalmasını öbür bir ülkenin mümkün kılmasının uygun olduğunu mu düşünüyorsunuz?’ Doğal, bana bir karşılık veremedi” dedi.
Kanada’ya bakmanın ABD’ye yılda 200 milyar doların üzerinde bir maliyeti olduğunu söyleyen Trump, “Ordularını biz destekliyoruz. Hayatlarının her tarafını biz destekliyoruz. Bu işin nitekim yürümesinin tek yolu, Kanada’nın bir eyalet olmasıdır” formunda konuştu.
ABD’nin topraklarını genişleten lider olarak hatırlanmak isteyip istemediği sorusuna ise Trump, “Buna itirazım olmaz” halinde yanıt verdi.
Gazze’de ölen çocuklardan eski Lider Biden’ı sorumlu tuttu
Gazze’de ateşkesin bozulduğu 18 Mart tarihinden bu yana 300’den fazla çocuğun hayatını kaybettiği ve bu ölümlerden kimin sorumlu olduğu istikametindeki soruya Trump, “Bence en büyük sorumlu Biden’dır. Zira biliyorsunuz, İran, iflas etmiş haldeydi ve onun sayesinde tekrar güçlü oldu” ifadelerini kullandı.
Eski ABD Başkanı Joe Biden’ın göreve geldiğinde tüm yaptırımları kaldırdığını belirten Trump, “Çin ve öteki herkesin İran’dan petrol almasına müsaade verdi ve İran, dört sene içinde 300 milyar dolar nakit elde etti. Terörü tekrar finanse etmeye başladılar” dedi.
İran önderleriyle görüşmeye açık olduğunu söyledi
ABD’nin İran ile direkt görüşmeler gerçekleştirdiğini ve kendisinin de İran Cumhurbaşkanı veya Dini Lideri ile görüşmeye açık olup olmadığı tarafındaki soruya Trump, “Elbette açığım” yanıtını verdi.
İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine saldırısını kendisinin engellediği tarafındaki savları ise reddeden Trump, “Hayır, bu gerçek değil. Onları durdurmadım. Ancak onlara rahat hareket edebilecekleri bir ortam da sunmadım. Zira bir taarruza gerek kalmadan mutabakat sağlayabileceğimize inanıyorum. Tahminen de saldırmak zorunda kalacağız. Zira, İran’ın nükleer silah sahibi olmasına müsaade verilmeyecek” diye konuştu.
Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD’yi savaşa sürüklemesinden kaygı edip etmediği tarafındaki soruyu ise “Hayır” diye yanıtladı. Bu durumda, İsrail’in saldırması durumunda ABD’nin bunun dışında mı kalacağı tarafındaki soruya Trump, “Hayır, bunu söylemedim. Siz bana, Netanyahu’nun beni savaşa sürükleyip sürüklemediğini sordunuz. Yani isteksiz bir formda savaşa girip girmeyeceğimi. Hayır. Şayet bir muahede yapamazsak, epey istekli bir halde savaşa girebilirim. Şayet muahede sağlayamazsak, öncülüğü üstlenen ben olacağım” tabirlerini kullandı.
” Suudi Arabistan, ekonomimize 1 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul etti”
Önümüzdeki ay planlanan Orta Doğu ziyareti ve Arap ülkeleri ile İsrail ortasındaki bağlar hakkında soru üzerine Trump, “Suudi Arabistan’ı ve halkını nitekim çok seviyorum. Veliaht Prensi de Hükümdarı da seviyorum. Ekonomimize 1 trilyon dolar yatırım yapmayı kabul ettiler. 1 trilyon dolar. Sonrasında Katar’a ve akabinde Birleşik Arap Emirlikleri’ne gideceğim” halinde konuştu.
Önceki idarenin Arap-İsrail olağanlaşmasına ait İbrahim Muahedeleri konusunda hiçbir şey yapmadığını vurgulayan Trump, “Biz 4 ülkeyle anlaşmıştık. Her şey hazırdı. Büsbütün bitirilmiş olabilirdi. Artık tekrar başlayacağız. İbrahim Muahedeleri büyük bir başarıydı lakin Biden onu olduğu üzere bıraktı” dedi.
Suudi Arabistan ile İsrail ortasında bir olağanlaşma inşa edilmesinin mümkün olup olmadığına ait soru üzerine Trump, “Şunu söyleyeyim, bence Suudi Arabistan, İbrahim Mutabakatlarına katılacak. Bu çok süratli bir biçimde tamamlanacak” dedi.
Trump’a Türk doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk sorusu
ABD’de yerleşke protestolarına katıldıkları gerekçesiyle 300 öğrencinin vizelerinin iptal edildiğine ve bunun tabir hürriyetine baskı olarak görüldüğüne ait soruya Trump, “Bu şovların her birinde muazzam boyutta anti-semitizm vardı. Çok büyük bir anti-semitizm. Söz hürriyetini destekliyorum ama ABD’deki her üniversitede çıkan isyanları destekleyemem” karşılığını verdi.
Trump, öğrencilerin protesto gösterisi yapabileceğini ancak Columbia ve öbür yerlerde olduğu üzere okulları tahrip edemeyeceklerini söyledi.
Röportaj sırasında Trump’a Filistin’e dayanak verdiği gerekçesiyle gözaltına alınan Tufts Üniversitesi doktora öğrencisi Rümeysa Öztürk’ün durumu da soruldu. ABD hükümetinin Öztürk’ün Hamas temaslı olduğu tarafındaki savı sonrasında Adalet Bakanlığı’nın bu bahiste kanıtları paylaşıp paylaşmayacağı sorulan Trump, “Bunda hiçbir sakınca görmem. Bu mevzuyu inceleyeceğim. Kelam konusu olayı bilmiyorum” dedi. – WASHINGTON
