Astronomi dünyası, yıldızların doğumhaneleri olarak bilinen moleküler bulutlara dair çığır açıcı bir keşfe daha imza attı. Bilim insanları, Güneş Sistemi’ne yalnızca 300 ışık yılı uzaklıkta, devasa bir hidrojen bulutunu tespit etti. Eos ismi verilen bu yapı, direkt moleküler hidrojenin uzak morötesi (far-ultraviyole) ışımasını temel alarak keşfedilen birinci bulut olma özelliğini taşıyor. Eşsiz bir fırsat veriyor
Eos, ismini Yunan mitolojisindeki şafak tanrıçasından alıyor. Yapılan açıklamaya nazaran Eos, gökyüzünde yaklaşık 40 dolunay büyüklüğünde bir alanı kaplıyor ve kütlesi Güneş’in yaklaşık 3.400 katı. Bu büyüklüğüyle sırf dikkat çekmekle kalmıyor, tıpkı vakitte Samanyolu’ndaki yıldız oluşum süreçlerini anlamada kıymetli bir pencere açıyor.
Moleküler bulutlar, gaz ve tozdan oluşur — en yaygın molekül ise yıldızların ve gezegenlerin temel yapı taşı olan ve ömür için hayati değere sahip hidrojen molekülüdür. Bu bulutlar ayrıyeten karbon monoksit üzere öbür molekülleri de içerir. Moleküler bulutlar çoklukla, karbon monoksitin kimyasal izlerini basitçe tespit edebilen radyo ve kızılötesi müşahedeler üzere klâsik tekniklerle keşfediliyordu. Rutgers Üniversitesi’nden fizik ve astronomi profesörü Blakesley Burkhart liderliğindeki takım, bulutu keşfetmek için alışılmış tekniklerin dışına çıktı. Olağanda bu çeşit yapılar, toz emisyonlarının incelenmesiyle tespit edilirken Eos’un keşfi, hidrojenin elektromanyetik spektrumun uzak morötesi alanında yaydığı ışımaya dayanıyor. Dünya atmosferi tarafından emildiği için bu dalga uzunluğunda müşahede yapmak hayli güç olsa da bu pürüz, uzay temelli araçların devreye girmesiyle artık aşılabiliyor. Bu çalışmadaki bilgiler de Kore uydusu STSAT-1‘deki bir spektrograftan elde edildi.
Eos, Güneş Sistemi’nin gök adadaki yakın etrafı olarak tanımlanan “Yerel Kabarcık” olarak isimlendirilen sıcak plazma boşluğunun hududunda yer alıyor. Bilim insanları, bu bölgedeki yıldızların ve gezegen sistemlerinin nasıl oluştuğunu gözlemleyebilmek için Eos’un sunduğu eşsiz pozisyonu avantaja çevirmeye hazırlanıyor. Zira böylesine yakın ve büyük bir moleküler bulut, yıldız ve gezegen oluşum süreçlerinin direkt, detaylı olarak izlenmesine imkan tanıyor. Uzmanlar, bu yeni keşfin sadece Eos’la hudutlu kalmayacağına inanıyor. Kullanılan sistem sayesinde, Samanyolu boyunca öteki “görünmez” moleküler bulutların da keşfedilmesinin önü açılmış olabilir.
