Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, bu yıl yaşanan doğal afetler nedeniyle 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’nü buruk kutladıklarını belirterek, “Don, dolu, kuraklık üzere doğal afetler üretimi sekteye uğratıyor, kimi bölgelerde hala kuraklık devam ediyor ve bu durum besin güvenliğini sağlama konusunda bizi zorlayarak üreticilerimizin tarımdan uzaklaşmasına neden oluyor. Çiftçilerimizi tarımda tutabilmek için yelkenleri tarıma çevirmeliyiz” dedi.
TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Uluslararası Tarım Üreticileri Federasyonu (IFAP) tarafından alınan kararla 1984 yılından bu yana her yıl tüm dünyada kutlanan 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü hasebiyle basın açıklaması yaptı. Türk çiftçisinin tüm güçlü şartlara karşın üretmeye devam ettiğine dikkat çeken Bayraktar, “Günümüzde dünya genelinde iklim krizinin tesirleri daha da belirginleşiyor; kuraklık, ani hava olayları ve ziraî üretimdeki dalgalanmalar, hem üreticiyi hem de tüketiciyi derinden etkiliyor. Global fiyat dalgalanmaları, güç maliyetlerindeki artış ve bölgesel jeopolitik gelişmeler, besin tedarik zincirlerini zorlaması tarımın ne kadar stratejik bir pozisyonda olduğunu bir sefer daha ortaya koydu. Bu şiddetli şartlara karşın Türk çiftçisi 2025 yılında da tarlasını terk etmeyerek besin arzını sağlamak ismine insanüstü bir uğraş gösteriyor. Bu uğraşın değerini bilmek, yalnızca üreticiye değil, ülkemizin de geleceğine sahip çıkmaktır. Tarım Kesimi Gayrisafi Yurt içi Hasılanın yüzde 5,6’sını, istihdamın ise yüzde 14,8’ini sağlıyor. Ülkemiz birçok ziraî eserin üretiminde ve ihracatında ön sıralarda bulunuyor. Fındık, kuru üzüm, ayva, kuru kayısı ve kuru incir ihracatında dünyada başkan pozisyondayız. Bunların hepsi, her türlü zorluğa karşın üretmekten vazgeçmeyen çiftçimizin emekleri sayesindedir. Son yıllarda üreticilerimizin en çok zorlayan durumlardan biri de doğal afetler oldu. Don, dolu, kuraklık üzere olağan afetler üretimi sekteye uğratıyor, kimi bölgelerde hala kuraklık devam ediyor ve bu durum besin güvenliğini sağlama konusunda bizi zorlayarak üreticilerimizin tarımdan uzaklaşmasına neden oluyor. Çiftçilerimizi tarımda tutabilmek için yelkenleri tarıma çevirmeliyiz” dedi.
“2025 yılı tarım kesimi için afet yılı haline geldi”
2025 yılının tarım kesimi için afet yılı haline geldiğini söyleyen Bayraktar, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şubat ayında Mersin, Adana ve Hatay başta olmak üzere birçok vilayette zirai don afeti yaşandı, akabinde nisan ayında 65 vilayette tesirli olan bir don afeti daha meydana geldi ve tarım eserlerine önemli ziyanlar verdi. Yaşanan zirai don hadiselerinde başta fındık, kayısı, üzüm üzere ihraç eserlerimiz olmak üzere ekili ve dikili tüm eserlerimiz ziyan gördü. Akdeniz havzasında olması nedeniyle iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkelerden biri de Türkiye’dir. Ülkemizde 2011 yılında 324 olan doğal afet sayısı yaklaşık 4 kat artarak 2024 yılında bin 257’ye ulaştı. Çiftçilerimizin doğal afetlerle uğraşı zirai donla da sonlu kalmadı. Zirai don hadiselerinin akabinde 3-4 Mayıs’ta Kahramanmaraş, Adıyaman, Şanlıurfa, Niğde ve Gaziantep vilayetlerimizde dolu afeti meydana geldi ve bu da ziraî üretime önemli ziyanlar verdi. Ziraat odaları olarak her doğal afette olduğu üzere bu kuvvetli süreçte de alanda çalışmalara katıldık ve çiftçilerimizin yanında olduk. 20’den fazla vilayette yaptığım incelemeler sonucunda üreticilerimizin durumunu şahsen görmüş oldum. Üreticilerimizin kayıpları belirlenirken mağdur edilmemesi, süratli hareket edilmesi ve gereksinim duyduğu dayanağa geciktirilmeden bir an evvel kavuşması en büyük temennimizdir.”
“Çiftçilerimiz borçlanarak üretiyor”
Çiftçilerin bu kadar zorluğun yanı sıra bir de değerli girdilerle borçlanarak üretim yaptığına dikkat çeken Bayraktar, “Gübre, mazot, yem, zirai ilaç, elektrik, sulama, tohum ve personellik maliyeti daima artıyor. Yüksek maliyetle üretim yapan çiftçilerimizin borçları da günden güne katlanıyor. 2025 yılının Mart ayında çiftçilerimizin bankalara olan borçları bir evvelki yıla nazaran yüzde 50 oranında artarak 996 milyar 177 milyon liraya yükseldi. Çukurova’da buğday ve arpa hasadı başladı. Bu dönem global ısınmanın tesiriyle kış aylarında beklenen kar yağışlarının yetersiz olması, yağışların vaktinde gerçekleşmemesi ve yaşanan doğal afetler buğdayda kaliteyi ve bilhassa kıraç alanlarda randımanı düşürdü. Sulama imkanı olan yerlerde ise başta sulama ve güç olmak üzere çiftçinin yüksek olan maliyetini daha da artırdı. Buğday üreticilerimiz, üretimde yaptığı masrafların, verdiği emeğin ve döktüğü alın terinin karşılığını almak istiyor. Müdahale alım fiyatındaki artışın enflasyon oranının altında kalmaması ve ödemelerin gecikmemesi gerekiyor. 2025 yılı müdahale alım fiyatının maliyet ve refah hissesi gözetilerek hasat öncesi piyasa da oluşan fiyatların üzerinde açıklanmasını bekliyoruz” değerlendirmesini yaptı.
“Tarım kesiminde nüfus yaşlanıyor”
Bayraktar şöyle devam etti:
“Tarımda nüfus yaşlanıyor, kırsalda yaş ortalaması 59’u buldu. Gençlerimizi kırsalda tutmanın yollarını bulmalıyız, aksi takdirde besin güvenliğini sağlayamayız. Gençlerimizi kırsalda tutmanın önündeki en büyük mani, üreticilerimizin gelecek tasasıdır. Tarımda kayıtlı genç çiftçi oranı yüzde 5’in altına düştü, öbür taraftan SGK’ya kayıtlı çiftçi sayısı 2021 yılında 1 milyon iken, 2024 yılı sonunda 419 bine geriledi. 1,1 milyon çiftçi ise muafiyet dokümanı alarak sistemin dışına çıktı. Tarımın sürdürülebilirliği ve kırsalda ömrün devamı için çiftçilerimizin toplumsal güvenlik sistemine dahil edilmesi mecburidir. Bu nedenle Tarım Bağ-Kur primleri düşürülmeli, genç ve bayan çiftçilerimize yönelik özel toplumsal güvenlik dayanakları sağlanmalıdır.”
“Hayvancılıkta var olan potansiyelimizi tam manasıyla kullanamıyoruz”
Bayraktar, ülkenin üzerinde bulunduğu coğrafya sayesinde hayvansal üretimde büyük bir potansiyele sahip olduğuna dikkat çekerek, “Üreticilerimiz, büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğinden kanatlı yetiştiriciliğine, arıcılıktan ipekböceği yetiştiriciliğine kadar ülkemizin hayvansal besin arzını sağlamak için birçok alanda üretmeye devam ediyor. Fakat yem başta olmak üzere birçok maliyet her geçen gün artarken bunun yanında düşük kalan üretici fiyatları hayvancılıkta var olan potansiyelimizin tam manasıyla kullanılmasına mahzur oluyor. Hayvancılığın ayakta kalabilmesi, hayvansal besin arzında badire yaşanmaması, lakin üretilen eserlerin kâfi ve garantili bir pazara sahip olmasıyla mümkün. Bilhassa kesimde rekabet etme bahtı bulunmayan küçük aile işletmelerinin kâfi geliri elde etmesi sağlanmalı, üretimi bırakarak kırsaldan göç etmesinin de önüne geçilmeli” diye konuştu.
“Biz üretmezsek Türkiye aç kalır”
Bayraktar şunları kaydetti:
“Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak her vakit söylediğimiz üzere, biz üretmezsek Türkiye aç kalır. Bu şuurla üreticilerimizin yanında olmaya, onların sesi olmaya ve toprağa emek veren herkesin hak ettiği kıymeti görmesi için çaba etmeye devam edeceğiz. Tüm çiftçilerimize doğal afetlerden uzak, bereketli bir hasat periyodu diliyor; 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü’nü yürekten kutluyorum.” – ANKARA
