Riyad, Doha ve Abu Dabi’yi kapsayan 13-15 Mayıs günleri ortasındaki ziyaretlerdeABD’li şirketler ve Körfez’de bulunan devlet irtibatlı yahut özel şirketler ortasında yapay zeka, savunma, havacılık ve güç alanlarına odaklanan çok sayıda muahede imzalandı.
SUUDİ ARABİSTAN’DAN 600 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM SÖZÜ
Beyaz Saray’ın açıklamasına nazaran, Suudi Arabistan dört yıl içinde ABD’ye 600 milyar dolarlık yatırım taahhüdünde bulunurken; Trump ayrıyeten bu sayının 1 trilyon dolara ulaşabileceği de belirtti.
Paketin içinde, 142 milyar dolarlık füze ve uçak alımını kapsayan bir savunma muahedesinin yanı sıra, Amazon Web Services tarafından kurulacak 5 milyar dolarlık bir ‘Yapay Zeka Bölgesi’ ile Nvidia çipleri kullanılarak geliştirilecek çeşitli yapay zeka altyapı projeleri de yer alıyor. Trump, Riyad’daki tepede yaptığı açıklamada, mutabakatlara ait “Bu, milyonlarca Amerikalı iş imkânı yaratacak tarihi bir ortaklık” tabirlerini kullandı.
KATAR İLE YAPILAN MUTABAKATLARIN KIYMETİ 1,2 TRİLYON DOLAR
Beyaz Saray, Katar’da toplam 1,2 trilyon dolar pahasında mutabakat imzalandığını açıkladı. Bu mutabakatlardan, Katar Havayolları’nın GE Aerospace motorlarıyla donatılacak 210 adet Boeing 787 ve 777X tipi uçak için verdiği 96 milyar dolarlık sipariş öne çıktı.
Katar’da imzalanan öbür mutabakatlar, McDermott ile 8,5 milyar dolarlık güç projeleri ve Quantinuum ile kuantum teknolojisi için 1 milyar dolarlık ortak bir teşebbüsü kapsıyor. Beyaz Saray’a nazaran, Katar mutabakatları ayrıyeten Parsons ile 97 milyar dolarlık mühendislik projelerini, Raytheon ve General Atomics ile 3 milyar dolarlık savunma mutabakatlarını ve Al Udeid Hava Üssü için 38 milyar dolarlık yatırımları içeriyor.
BAE’DEN 200 MİLYON DOLARI
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve ABD’li şirketler ortasında dün, Trump’ın Abu Dabi ziyareti kapsamında 200 milyar doları aşan yeni ticari muahedeler imzalandı. Beyaz Saray’a nazaran, bu muahedeler havacılık, güç, yapay zeka ve ileri teknoloji alanlarını kapsıyor. Mutabakatlar kapsamında Abu Dabi’de açılan 5 gigawatt (GW) kapasiteli bir yapay zeka yerleşkesi ve ABD-BAE Yapay Zeka Hızlandırma İştiraki da yer alıyor.
Öte yandan Etihad Hava Yolları Boeing’den 28 adet 787 ve 777X uçağı için 14,5 milyar dolarlık sipariş verdi. Bu uçakların GE Aerospace tarafından üretilen motorlarla donatılması ve ABD’de havacılık kesiminde istihdam yaratması bekleniyor. Beyaz Saray, bu siparişin iki ülke ortasındaki uzun müddettir devam eden ticari havacılık iştirakini güçlendirdiğini vurguladı.
BAE ayrıyeten, Mart 2025’te duyurulan ve 10 yılda ABD’ye 1,4 trilyon dolarlık yatırım öngören planını tekrar teyit etti.
RAKAMLAR TEZLİ UYGULANABİLİRLİĞİ TAKİP EDİLMELİ
Batı medyasına değerlendirmelerde bulunan uzmanlara nazaran mutabakatlar, ABD-Körfez ortasında ekonomik bağları derinleştirirken Çin’in teknolojik tesirini dengelemeyi amaçlıyor. Uzmanlar birebir vakitte sayıların argümanlı olduğunu ve gerçekleşmesinin vakit alabileceğini ve uygulanabilirliğinin de takip edilmesi gerektiğini tabir ediyor.
Beyaz Saray, Lider Donald Trump’ın Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni kapsayan Orta Doğu çeşidini ABD iktisadı için “oyun değiştirici” olarak nitelendirdi. Lakin, bu büyük mutabakatların somut ekonomik kazanımlara dönüşmesi ve beraberinde gelen etik soruların yanıtlanması, Trump idaresi için değerli bir imtihan teşkil ediyor.
