ABD, yapay zeka ve askeri alanlarda teknolojik üstünlüğünü muhafaza uğraşlarını hızlandırarak, ortalarında 70’ten fazla Çin merkezli firmanın da bulunduğu 80 kurumu ihracat kara listesine ekledi. Bu adım, bilhassa Çin’in yapay zeka çipleri, yüksek performanslı hesaplama sistemleri ve kuantum teknolojileri geliştirme eforlarını yavaşlatmayı hedefliyor. Çok sayıda şirket kara listeye eklendi
ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Ofisi (BIS) tarafından yayımlanan karara nazaran, listeye eklenen kuruluşlar ortasında Çin dışında Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Afrika, İran ve Tayvan’dan da şirketler bulunuyor. Kara listeye giren firmalarla iş yapmak isteyen Amerikan şirketlerinin öncelikle lisans alması gerekiyor; fakat bu lisans taleplerinin neredeyse tamamı reddediliyor. Bu “liste” Donald Trump’ın 2019 yılında Huawei’yi kara listeye eklemesiyle başlamış ve ilerleyen yıllarda derinleşmişti.
Kara listeye alınanlar ortasında, bulut bilişim alanında faaliyet gösteren ve 2023 yılında zati yaptırımlara tabi tutulan Inspur Group’un altı iştiraki dikkat çekiyor. Bu şirketlerin, Çin hükümeti ve ordusunun muhteşem bilgisayar projelerine takviye sağlamak için ABD menşeli eserleri temin etmeye çalıştığı argüman ediliyor. Ayrıyeten, askeri gayeli yapay zeka modelleri ve gelişmiş çipler geliştirmekle suçlanıyorlar. Çin merkezli sunucu üreticisi Nettrix Information Industry, Suma Technology ve Suma-USI Electronics de kara listeye eklenen öbür kıymetli şirketler ortasında. Ayrıyeten, kâr hedefi gütmeyen yapay zeka araştırma merkezi olan Beijing Academy of Artificial Intelligence (Pekin Yapay Zeka Akademisi) de yaptırım kapsamına alındı.
Toplamda 27 Çinli kuruluş, Çin’in askeri modernizasyonunu desteklemek maksadıyla ABD menşeli eserleri temin etmekle suçlanırken, 7 kuruluşun Çin Komünist Partisi’nin kuantum teknolojisi kabiliyetlerini geliştirdiği belirtiliyor. Ayrıyeten, Huawei ve yan kuruluşu HiSilicon üzere daha evvel kara listeye alınmış şirketlere eser sattığı tespit edilen iki Çinli firma da listeye dahil edildi.
“Teknolojimizin düşmanlar tarafından kullanılmasına müsaade vermeyeceğiz”
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, “Amerikan teknolojisinin düşmanlarımız tarafından kendi ordularını güçlendirmek ve Amerikalıların hayatlarını tehdit etmek için kullanılmasına müsaade vermeyeceğiz.” diyerek yeni yaptırımların münasebetini açıkladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı ise alınan karara sert reaksiyon gösterdi ve bu cins yaptırımların Çin’in teknolojik ilerlemesini durduramayacağını vurguladı. Bakanlık, ABD’yi “ulusal güvenlik kavramını genelleştirmeye son vermeye” çağırdı.
