Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, dijital devlerin gücünü dizginlemeyi amaçlayan Dijital Piyasalar Yasası (DMA) kapsamında birinci büyük yaptırımını açıkladı. AB Kurulu, Apple’a 500 milyon euro (yaklaşık 570 milyon dolar), Meta’ya ise 200 milyon euro (yaklaşık 228 milyon dolar) ceza kesti. Münasebetler ortasında kullanıcı yönlendirmelerini kısıtlayan uygulamalar ve data kapalılığı tercihlerini sınırlayan iş modelleri yer aldı. Apple ve Meta’ya ceza
Karara nazaran Apple, App Store politikaları nedeniyle maksat alındı. Komite, Apple’ın hem teknik hem de ticari kısıtlamalarla geliştiricilerin kullanıcıları App Store dışındaki daha ucuz alternatiflere yönlendirmesini engellediğine hükmetti. Şirketin “Core Technology Fee” ismiyle getirdiği yeni fiyat modeli de tenkit konusu oldu.
Apple ise karara itiraz edeceğini duyurdu. Şirketten yapılan açıklamada, “Bugünkü duyurular, Avrupa Komitesi’nin kullanıcılarımızın saklılığı ve güvenliği için makûs olan, eserler için makûs olan ve bizi teknolojimizi fiyatsız olarak vermeye zorlayan bir dizi kararla Apple’ı haksız yere amaç almasının bir öbür örneğidir” denildi.
Meta ise Facebook ve Instagram kullanıcılarına sunduğu “öde yahut istek göster” modeliyle DMA’yı ihlal etti. 2023 Kasım’ında devreye alınan sistem, kullanıcıların reklamsız bir tecrübe için ödeme yapmasını ya da ferdî datalarının reklam hedeflemesi için kullanılmasını kabul etmesini öngörüyor. AB Komitesi, bu modelin kullanıcıların gerçek manada özgür bir tercih yapmasına müsaade vermediğini belirtti.
Meta da Apple üzere karara reaksiyon görsterdi. Şirket, Avrupa Komisyonu’nun başarılı Amerikan şirketlerini amaç alırken Çinli ve Avrupalı firmalara daha esnek davrandığını savundu. Ayrıyeten, alınan kararın yalnızca bir para cezası değil, iş modeline zorla müdahale manasına geldiğini öne sürdü.
Açıklamaya nazaran Apple ve Meta, Komisyon’un kararlarına uymak zorunda, aksi takdirde tertipli olarak günlük para cezaları ile karşılaşacaklar. Ayrıyeten ahenk için de iki ay müddetleri var.
ABD ile ipler gerilebilir
AB’nin bu atılımı, ABD ile yeni bir ticaret tansiyonu mümkünlüğünü gündeme taşıdı. ABD Başkanı Donald Trump, daha evvel Amerikan şirketlerine ceza uygulayan ülkelere karşı gümrük vergileriyle karşılık vereceği istikametinde tehditlerde bulunmuştu. AB kaynakları, Teresa Ribera devrinde cezaların görece sonlu tutulmasında bu siyasi faktörün tesirli olmuş olabileceğini belirtiyor. Çünkü bir evvelki AB antitröst şefi Margrethe Vestager devrinde çok daha büyük para cezaları gündeme geliyordu.
