Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Kısmı Lider Yardımcısı Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, 12-18 Mayıs Hemşireler Haftası hasebiyle hemşireliğin çağdaş sıhhat hizmetlerindeki vazgeçilmez rolüne dikkat çekti.
Hemşireliğin temel rolleri neler?
Geçmişten günümüze sıhhat hizmetlerinde çok süratli gelişmeler yaşandığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, “Hemşirelik, çağdaş sıhhat hizmetlerinin içinde çok boyutlu sorumluluk taşıyan temel taşlar biridir. Memleketler arası Hemşireler Kurulu (ICN) tarifine nazaran hemşire ‘Bireyin, ailenin ve toplumun sıhhatini muhafaza ve geliştirmeye yardım eden ve hastalık halinde uygunlaştırma ve rehabilite etmeye katılan, sıhhat grubunun tedavi edici ve eğitsel planlarının geliştirilmesi ve uygulamasına katkı sağlayandır’. Temel rolleri ise; bakım verici rolü, tedavi edici rolü, eğitim ve danışman rolü, hasta hakları savunuculuğu rolü, araştırıcı ve geliştirici rolü, yönetici rolü, kriz ve afetlerde müdahale edici rolüdür.” dedi.
Tedavi sürecinde hemşirenin rolü
Hastaların tedavi sürecinin birinci kabul ve kıymetlendirme basamağı ile başladığını, elde edilen bilgilerin tedavi uygulama ve takip evresine temel teşkil ettiğini lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, şöyle devam etti:
“Bu etapta yalnızca tedavinin uygulanması değil tedaviye verilen cevabın ve muhtemel yan tesirlerin izlenmesi de değerlidir. Hasta ve ailesiyle 24 saat vakit geçiren sıhhat çalışanı olduğundan hastanın kaygı, kaygı ve ağrı üzere duygusal reaksiyonlarını birinci fark eden kişidir. Bu bağlantı sayesinde hasta kendini inançta hisseder ve tedaviye ahengi artar. Hastanın ani kötüleşme durumlarında hazırlıklı olması, birinci müdahaleyi yapması ve gerekli uyumu yapması gereken yeniden hemşiredir ve bu türlü durumlarda süratli karar verme ve uygulama kabiliyeti hayat kurtarıcı olabilmektedir. Tedavinin tesiri, taburculuk öncesinde konutta bakım, ilaçların kullanımı, sağlıklı ömür için hayat stili değişiklikleri, denetim randevusu bahislerinde eğitim de tedavi sürecinin öbür bir kıymetli kademesidir.”
Sadece fizikî değil, psikososyal takviye de sağlıyorlar
İnsanın yalnızca fizikî değil, ruhsal ve toplumsal boyutlarıyla da ele alınması gerektiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, “Bu nedenle hemşirelerin insanı tüm boyutları ile ele alarak üstlendiği roller, bütüncül güzelleşmesinin anahtarıdır. Hemşirelerin bilhassa psikososyal dayanak açısından üstlendikleri roller, hastanın bedensel sıhhatinin ötesinde, zihinsel ve duygusal yeterlilik hâlini muhafaza ve destekleme sorumluluğunu da içerir. Bu sorumluluğu yerine getirebilmek için, duygusal dayanak sağlama, hasta ve ailesiyle aktif bağlantı ve dinleme, kültürel ve toplumsal hassasiyet gösterme, ruhsal dayanak ve kriz anlarında ruhsal birinci yardım sunma, uzun süren kronik hastalarda rehberlik etme, itimat bağlantısı kurma ve gerektiğinde toplumsal dayanak kaynaklarına yönlendirme marifetlerine sahip olmalıdır.” diye konuştu.
Hemşirelik mesleği birçok zorluklarla karşı karşıya
Günümüzde hemşirelik mesleğinin birçok zorluklarla karşı karşıya olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, bu zorlukları şu halde sıraladı:
“Yoğun iş yükü ve işçi eksikliği; hemşire başına düşen hasta sayısının fazla olması ve bundan ötürü hemşirelerin fizikî ve ruhsal olarak süratli bir halde tükenmişlik ve ruhsal yıpranma yaşarlar.
Düşük fiyat ve ekonomik yetersizlik; hemşireler, verdikleri emeğe kıyasla yetersiz maaş ve özlük haklarına sahiptir.
Mesleki saygınlık eksikliği ve olumsuz toplumsal algı; mesleksel kanununa sahip en eski mesleklerden biri olmasına karşın, hemşireliği hâlâ hemşireliği ‘doktor yardımcılığı’ üzere algılayan kitleler mevcuttur.
Yönetimsel ve kurumsal takviye eksikliği; hemşirelerin karar alma süreçlerine katılamaması, mesleksel özerkliğin sınırlanmasına neden olmaktadır.
Eğitimde farklılıklar ve standardizasyon eksikliği; eğitim kurumları ortasında standart farkı, mezuniyet sonrası bilgi ve marifet seviyelerinde eşitsizlik yaratabilmektedir.”
Sağlık çalışanlarına yönelik tükenmişlik önleyici takviye programları hayata geçirilmeli
Bu problemlere yönelik farklı tahlil teklifleri olabileceğini de lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, tahlil tekliflerini de şu halde sıraladı:
“Personel sayısının artırılması ve iş yükünün dengelenmesi; hemşire istihdamının artırılmalı, hastanelerde iş yükü adil biçimde dağıtılmalıdır.
Ücret siyasetlerinin uygunlaştırılması: Hemşire maaşları, nöbet ücretleri ve toplumsal haklar hem kamu hem de özel dalda yenilenerek mesleksel tatmin artırılmalıdır.
Toplumsal farkındalık kampanyaları: Hemşireliğin akademik, bilimsel ve profesyonel taraflarını vurgulayan projelerle mesleğin prestiji yükseltilmelidir.
Psikolojik dayanak ve danışmanlık hizmetleri: Sıhhat çalışanlarına yönelik tükenmişlik önleyici dayanak programları hayata geçirilmelidir.
Mesleki özerkliğin geliştirilmesi: Hemşirelerin idare süreçlerine iştiraki artırılmalı, karar verme yetkisi güçlendirilmelidir.
Eğitimde standardizasyon ve daima gelişim: Hemşirelik okulları ortasında kalite standardı sağlanmalı, mezuniyet sonrası daima mesleksel gelişim teşvik edilmelidir.”
Hekim-hemşire iş birliği…
Hemşire ve hekimin iş birliği içinde çalışmasının, çağdaş sıhhat hizmetlerinde kaliteli, inançlı ve tesirli hasta bakımı sağlamak açısından vazgeçilmez olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Nuriye Pekcan, “Bu iş birliği; rollerin net tanımlandığı, karşılıklı hürmet ve bağlantıya dayalı istikrarlı bir sistem üzerine kurulmalıdır. Birbirini tamamlayan bu iki meslek kümesi ortasındaki istikrar, sıhhat hizmetlerinde kaliteyi direkt belirler.” biçiminde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
