Çocuk sıhhati alanında önde gelen iki uzmanın yaptığı bir araştırmaya nazaran, 2022 yılında dünya genelinde üç milyondan fazla çocuk antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlar sonucu hayatını kaybetmiş olabilir.
En çok risk altında olan çocukların Afrika ve Güneydoğu Asya’dakiler olduğu varsayım ediliyor.
Antimikrobiyal direnç de denen bu durum, enfeksiyonlara neden olan mikropların antibiyotik ilaçların artık işe yaramayacağı formda evrimleşmesiyle ortaya çıkıyor.
Bu, dünya nüfusunun karşı karşıya olduğu en büyük halk sıhhati tehditlerinden biri olarak tanımlanıyor.
Yeni bir araştırma, antibiyotik direncinin çocuklar üzerindeki olumsuz tesirlerini ortaya koyuyor.
Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) ve Dünya Bankası da dahil olmak üzere çok sayıda kaynaktan alınan dataları kullanan raporun müellifleri, 2022’de ilaca dirençli enfeksiyonlarla kontaklı üç milyondan fazla çocuk mevti olduğunu hesapladı.
Uzmanlara nazaran bu yeni çalışma, çocuklarda antibiyotik direnciyle bağlı enfeksiyonların yalnızca üç yıl içinde on kattan fazla arttığını ortaya koyuyor.
Bu sayı, Covid-19 salgınının tesiriyle daha da berbatlaşmış olabilir.
Antibiyotik kullanımında artış
Antibiyotikler, cilt enfeksiyonlarından zatürreye kadar çok çeşitli bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek yahut önlemek için kullanılıyor.
Bazen bir enfeksiyonu tedavi etmek yerine tedbir hedefli da veriliyor: Örneğin, birisi ameliyat olduğunda yahut kanser için kemoterapi tedavisi gördüğünde enfeksiyonlara karşı tedbir olarak verilebiliyor.
Antibiyotikler soğuk algınlığı, grip yahut Covid-19 üzere viral enfeksiyonlara karşı tesirli değil.
Ancak birtakım bakteriler, çok yahut uygunsuz kullanım nedeniyle kimi ilaçlara karşı direnç geliştirirken, uzun ve maliyetli bir süreç olan yeni antibiyotik üretimi de hayli yavaşlamış durumda.
Raporun baş muharrirleri, Avustralya’daki Murdoch Çocuk Araştırma Enstitüsü’nden Doktor Yanhong Jessika Hu ve Clinton Sıhhat Erişim Girişimi’nden Profesör Herb Harwell, yalnızca en önemli enfeksiyonlarda kullanılması amaçlanan antibiyotiklerin kullanımında değerli bir artışa işaret ediyor.
Direnç riski yüksek antibiyotiklerin kullanımı 2019-2021 yılları ortasında Güneydoğu Asya’da yüzde 160, Afrika’da ise yüzde 126 arttı.
Aynı periyotta, şiddetli ve pek çok ilaca dirençli enfeksiyonlara karşı son deva olan “yedek antibiyotiklerin” kullanımı da Güneydoğu Asya’da yüzde 45, Afrika’da ise yüzde 125 arttı.
Azalan seçenekler
Yazarlar, bakterilerin bu antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesi durumunda, çoklu ilaca dirençli enfeksiyonların tedavisi için çok az alternatif kalacağı yahut hiç olmayacağı konusunda uyarıyor.
Prof. Harwell bulgularını bu ayın sonlarında Viyana’da düzenlenecek Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Kongresi’nde sunacak.
“Bu herkesi etkileyen global bir sorun. Bu çalışmayı, antibiyotik direncinin çocukları orantısız bir halde etkilemesine odaklanmak için yaptık” diyor.
“Dünya çapında antimikrobiyal dirençle alakalı üç milyon çocuk vefatının olduğunu kestirim ediyoruz.”
Antibiyotik direncinin tahlili var mı?
Dünya Sıhhat Örgütü, antibiyotik direncini karşı karşıya olduğumuz en önemli global sıhhat tehditlerinden biri olarak tanımlıyor.
Viyana’dan konuşan Prof. Harwell, bunun kolay bir tahlili olmadığı konusunda uyarıyor:
“Bu, tıbbın ve aslında insan hayatının her alanına yayılan çok taraflı bir sorun.
“Antibiyotikler etrafımızda her yerde var, yiyeceklerimize ve etrafa karışıyorlar, hasebiyle tek bir tahlil üretmek kolay değil.”
Antibiyotik direncinden sakınmanın en güzel yolunun enfeksiyondan büsbütün kaçınmak olduğunu, bunun da daha yüksek seviyede bağışıklama, su arıtımı ve hijyen gerektirdiğini ekliyor:
“Daha fazla antibiyotik kullanımı olacak zira onlara gereksinim duyan insan sayısı artıyor, lakin bunların uygun formda ve hakikat ilaçlarla yapıldığından emin olmamız gerekiyor.”
İngiltere’nin başşehri Londra’daki King’s College’da mikrobiyoloji alanında kıdemli öğretim vazifelisi olan Dr. Lindsey Edwards, yeni çalışmanın “önceki bilgilerle karşılaştırıldığında kıymetli ve telaş verici bir artışa işaret ettiğini” söylüyor:
“Bu bulgular global sıhhat önderleri için bir ikaz niteliğinde olmalı.
“Kararlı bir aksiyon olmadan antibiyotik direnci, bilhassa dünyanın en savunmasız bölgelerinde çocuk sıhhati alanında onlarca yıllık ilerlemeyi baltalayabilir.”
