İstanbul Bilgi Üniversitesi Afetler ve Ruhsal Travma Mükemmeliyet Alanı, Uluslararası Aile Günü kapsamında “Afetlerden Sonra Doğum Sonrası Depresyona Yaklaşım” başlıklı bir seminer düzenledi. BİLGİ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek’in moderatörlüğünü yaptığı seminerde, afet sonrası periyotta doğum yapan annelerde görülebilecek depresyon riskine dikkat çekilirken, bu süreçte tarama uygulamalarının, toplumsal farkındalığın ve farklı uzmanlık alanları arasındaki işbirliğinin değeri vurgulandı.
Prof. Dr. Şimşek, “Afetler, ailelerin ve bilhassa annelerin ruh sıhhatini daha da kırılgan hale getiriyor. Bu süreçte doğum sonrası depresyonun fark edilmesi, aile doktorları tarafından taranması ve annelere yalnız olmadıklarının hissettirilmesi büyük kıymet taşıyor. Gerekli durumlarda annelerin Sağlıklı Hayat Merkezleri, Toplumsal Hizmet Merkezleri üzere kurumlara yönlendirilmesi; tabip, hemşire, psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarının iş birliğiyle olguların bütüncül bir halde yönetilmesi gerekiyor” dedi.
‘Yardım istemek güçsüzlük değil, güç kazanmaktır’
Uzmanlar, doğum sonrası devrin bayanlar için fizikî olduğu kadar duygusal manada da hassas bir süreç olduğuna dikkat çekti. Washington DC’de Çocuk Hastanesi Erken ÇocuklukKliniği’nden Psikiyatrist Hanife Nur Akal, afet sonrası sürecin özellikle yeni doğum yapmış anneler için zorlu bir süreç olduğunu belirterek doğum sonrası depresyonun erken müdahale edilmediğinde hem anne hem bebek için uzun vadeli olumsuz sonuçlara neden olabileceğini lisana getirdi. Akal, “Yakın etrafınızda doğum yapmış bir bayan varsa, ona gerçekten nasıl olduğunu sorun. Tavsiye vermeden, yargılamadan onu sadece dinleyin. Şayet kendini daima üzgün ya da boşlukta hissettiğini, uykusuzluk yaşadığını ya da tam zıddı çok uyumak istediğini, bebeğine karşı ilgisizlik yahut çok korku duyduğunu söylüyorsa; hatta kendine ya da bebeğine ziyan verme niyetlerinden bahsediyorsa, bunlar doğum sonrası depresyon belirtileri olabilir. Bu türlü bir durumda, kesinlikle bir aile doktoruna başvurması gerektiğini söyleyin. Unutmayın, yardım istemek güçsüzlük değil; tersine güç kazanmaktır” dedi.
Annenin güzelleşmesi vakit alırken, bebeğin bekleyecek vakti yoktur
Bebek, çocuk ve yetişkin psikiyatristi ve travma psikanalisti Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Alexandra M. Harrison ise depresyon yaşayan annelerin bebekleriyle kurduğu etkileşimde bozulmalar olduğunu ve bu durumun bebeğin duygusal, toplumsal ve sinirsel gelişimini olumsuz etkilediğini vaka örnekleriyle açıkladı. Harrison, “Doğum sonrası depresyon sadece biyolojik değil, birebir vakitte psikososyal nedenlere de dayanır. Gerilimli ömür olayları, aile içi şiddet, istenmeyen gebelikler, toplumsal dayanak eksikliği ve geçmiş travmalar en kıymetli risk faktörleri ortasında yer alır. Depresyon yaşayan anneler bazen bebeklerine karşı ilgisiz ya da çok müdahaleci olabilir. Bu çeşit etkileşimler, bebekte tasa ve gelişimsel sıkıntılara yol açabilir. Bilhassa 20 yaş altı annelerde depresyon gelişme riski çok daha yüksektir. ‘Dur, Bak ve Dinle’ yaklaşımıyla anne-bebek bağı güçlendirilebilir. Annenin düzgünleşme süreci vakit alabilir lakin bebeğin beklemeye tahammülü yoktur. Bu nedenle bakımın sürdürülebilirliği için ‘genişletilmiş bakım çemberi’ (annenin etrafındaki baba, büyükanne, sıhhat çalışanları üzere öbür bakım verenlerin) faal rol alması büyük kıymet taşır” dedi.
Aile doktoru Dr. Ali Kanatlı, 15-49 yaş aralığındaki bayanların, gebe ve lohusa sürecindeki bayanların, bebeklerin biyopsikososyal bütünlük içinde izlemlerinin aile tabibinin misyonu olduğunu belirtti. Kanatlı, artan psikososyal risklere ve ruhsal sıkıntılara dikkat çekerek tabip, hemşire, psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve çocuk gelişimcilerin birlikte çalışmasının değerini örnek hadiselerle açıkladı.
Seminerde BİLGİ Travma ve Afet Çalışmaları Uygulamalı Ruh Sıhhati Yüksek Lisans Programı öğrencisi Psikolog Büşra Uğur, Prof. Dr. Zeynep Şimşek’in yürütücü olduğu saha uygulamalarında travma bilgili bakımın temel boyutlarını ve unsurlarını açıklayarak bu yaklaşımın doğum sonu depresyonu önlediğini, depresyonu olanların ise güzelleşme müddetlerini kısalttığını söyledi. Travma ve Afet Ruh Sıhhati Çalışmaları Derneği üyesi Psikolog Zehra Kobu ise konteyner kentte yaşayan annelere ulaşılarak yapılan empatik ve itimat temelli görüşmelerin önemini vurguladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
