ADANA Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Moleküler Biyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burhan Arıkan ve takımı, Türkiye’ye yıllık 3 milyar dolar ekonomik ziyanı olan Akdeniz Meyve Sineği’ne karşı kimyasal içermeyen, bitki üzerinde rastgele bir birikim yapmayan büsbütün biyolojik bir ilaç geliştirdi.
Uzun yıllardır bilhassa hayvan ve bitkilerde hastalıkların ortadan kaldırılmasında yarar sağlayan endüstriyel enzimler konusunda çalışmalar yürüten ÇÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Moleküler Biyoloji Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Burhan Arıkan, Çukurova bölgesinde yaşanan Akdeniz meyve sineği probleminin yarattığı ekonomik kayba yönelik bir mühlet evvel çalışma başlattı. Arıkan ve takımı, ihraç edilen tarım eserlerinin geri gönderilmesine neden olan sineğe karşı mevcut şartlarda kullanılan tuzak sisteminin yerine, çok tesirli bir ilaç geliştirdi.
YILLIK 3 MİLYAR DOLAR ZİYANA NEDEN OLUYOR
Çalışmalara ait bilgi veren Prof. Dr. Burhan Arıkan, “İki yıl önceki Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran Türkiye’nin Akdeniz meyve sineğinin yıllık 3 milyar dolara varan bir ziyanı olduğu ortaya çıktı. Şu anda Akdeniz meyve sineği ile ağır bir gayret var fakat bu yalnızca kapan ya da tuzaklarla yapılmaya çalışılıyor. Bu formülle de yalnızca ergin sinekler ölebiliyor, larvası ve yumurtasında rastgele bir vefata yol açmıyor. Oysa sorun tarlada, bitkinin üzerinde. Oraya gelen sinek tuzağın içerisine girmezse ölmez. Biz de bu meseleye alternatif nasıl bir tahlil üretebiliriz, diye baktığımızda bir Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme Yönetimi Başkanlığı (KOSGEB) projesi başlattık” dedi.
TEK KULLANIMDA YÜZDE 100 SONUÇ VERİYOR
KOSGEB projesi kapsamında antibiyotik ve kimyasal içermeyen, Akdeniz meyve sineği başta olmak üzere çok sayıda zararlıya yönelik büsbütün biyolojik bir ilaç geliştirdiklerini kaydeden Prof. Dr. Burhan Arıkan, şöyle konuştu:
“Bir tek kullanımda yüzde 100’e yakın olumlu sonuçların elde edildiği, büsbütün biyolojik, kimyasal içermeyen, tabiatla ve canlılarla uyumlu bir eser geliştirdik. Bitkide ve ona bağlı meyvede rastgele bir birikim yapmıyor. Birtakım ilaçlar birikime neden oluyor ve son kullanıcı olan tüketici de kansere kadar giden istenmeyen süreçler oluşturuyor. Doğayı, çevreyi, canlıları olumsuz etkilemeyecek, kalıcı olumsuz tesirler içermeyen, tabiatta bozunacak bir esere muhtaçlık vardı. Biz bu türlü bir eser geliştirdik. Elma, incir, dut, biber, buğday, incir, fasulye üzere birçok çeşitte ve hastalıkta denedik. Kırmızı palmiye böceğine kadar çok sayıda ziyanlı üzerinde denedik. Hastalıklar ve zararlıların kısa müddette larvasını, yumurtasını, erginini büsbütün ortadan kaldırdı. Buna alternatif olan piyasadaki kimyasal eserleri 7 günde bir, birden fazla kullanıyorsunuz lakin sorun tekrar görülüyor. Lakin bizim eserimiz kimyasal ilaçlara nazaran aktifliği çok daha kalıcı biyolojik bir tahlil oldu.”
