Uluslararası Güç Ajansı’nın (IEA) bugün yayımladığı yeni rapora nazaran, data merkezlerinin global elektrik tüketimindeki hissesi önümüzdeki beş yıl içinde iki katına çıkacak. Bu dramatik artışın gerisindeki en büyük etken ise yapay zeka (AI) uygulamaları. 2024 yılı prestijiyle dünya genelinde tüketilen elektriğin yaklaşık yüzde 1,5’i yahut 415 teravat saatlik (TWh) kısmı data merkezlerine ilişkin. Fakat IEA’nın projeksiyonlarına nazaran bu sayı 2030’da 945 TWh düzeyine ulaşacak. Bu ölçü, günümüz Japonya’sının yıllık elektrik tüketimine muadil.
Asıl etken yapay zeka
Rapora nazaran, bilgi merkezlerinde çalışan sunucuların yüzde 24’ü AI süreçleri için ayrılmış durumda ve bu sistemler toplam güç tüketiminin yüzde 15’ini oluşturuyor. Lakin uzmanlar bu oranın daha da yüksek olabileceğini düşünüyor.
Bununla birlikte mevcut güç tüketiminin yüzde 85’i hâlihazırda ABD, Avrupa ve Çin kaynaklı. 2030’a kadar bu artışın yüzde 20’den fazlası tekrar gelişmiş ekonomilerden, yüzde 5’lik bir kısmı ise gelişmekte olan ülkelerden gelecek. Raporda, AI ve bilgi merkezleri için planlanan tesislerin yüzde 20’sinin ise güç şebekesine bağlanmada gecikmeler yaşayabileceği uyarısı yer alıyor.
IEA bilgilerine nazaran, planlanan güç üretim kapasitesinin üçte ikisi yenilenebilir kaynaklardan sağlanacak olsa da, bilhassa ABD’de doğalgazla çalışan santrallerin sayısında da artış gözlemlenebileceği belirtiliyor. Tüm bunlara ek olarak bilgi merkezleri özelinde raporun tekdüze ve kesin bir mana tabir etmediğini belirtelim. Çünkü bilgi merkezlerindeki büyüme, bilhassa de yapay zeka alanındaki bilgi merkezlerindeki, büyük orada öngörülemeyen taleple bağlantılı olarak şekillenecek. Ayrıyeten yapay zeka modellerinin çalıştırılma ve eğitim süreçlerinde ne kadar güç kullanıldığı da net bir formda açıklanmıyor. Bu da net bir güç iddiası yapmayı zorlaştırıyor. 
Raporda, OpenAI tarafından geliştirilen en güçlü büyük lisan modellerinden biri olan GPT-4’ün eğitiminin 14 hafta sürdüğü ve yaklaşık 42GWh (gigavat saat) elektrik gücü kullanıldığı iddia ediliyor. Bu ölçü, gelişmiş ülkelerde yaklaşık 28 bin 500 hanenin, daha fakir ülkelerde ise 70 bin 500 hanenin günlük elektrik tüketimine denk geliyor. Ayrıca altı saniyelik bir görüntü klip üretmek için bir yapay zeka modelinin, bir cep telefonunu şarj etmekten sekiz kat, bir dizüstü bilgisayarı şarj etmekten ise neredeyse iki kat daha fazla elektrik tükettiği tespit edildi. IEA’nın raporuna nazaran, ABD’de büyük ölçüde yapay zeka sistemlerini eğitmek ve çalıştırmak maksadıyla inşa edilen bilgi merkezleri, 2030 yılına gelindiğinde ülkede alüminyum, çelik, çimento ve kimyasallar üzere yüksek güç tüketen tüm sanayi üretiminden daha fazla elektrik tüketecek.
