MİLLİ İstihbarat Akademisi’nde (MİA) ‘Deniz Mekansal Planlaması Haritası: Türel Niteliği, Sonuçları, Geleceği’ başlıklı panel düzenlendi. MİA Lideri Prof. Dr. Talha Köse, ” Yunanistan’ın ilan ettiği Deniz Mekansal Planlama bölgeleri hem Ege Denizi hem de Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge alanlarıyla büyük oranda çakışmaktadır. Bu durum, Türkiye’nin deniz yetki alanlarının ihlal edildiğini ortaya koymaktadır. AB bu hususta taraf olmak yerine, sorunun adil tahliline katkı sağlayan bir anlayış içinde olmalıdır” dedi.
MİA’da Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi’nin (DEHUKAM) hazırladığı ve 16 Nisan’da yayımladığı Deniz Mekansal Planlaması (DMP) Haritası’na ait, “Deniz Mekansal Planlaması Haritası: Hukuksal Niteliği, Sonuçları, Geleceği’ başlıklı panel düzenlendi. Panelde, Türkiye’nin etraf denizlerdeki yetki alanları, kıyı güvenliği ile Ege ve Akdeniz’deki ekonomik ögeler ele alındı. MİA Öğretim üyesi Dr. Fethullah Bayraktar’ın moderatörlüğünde gerçekleşen panelde, MİA Güvenlik Çalışmaları Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi (AYBÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Acer ve DEHUKAM Müdürü Dr. Mustafa Başkara konuşmacı olarak yer aldı.
‘AB AZAMÎ BİR ALANA HÜKMETME ARAYIŞINDA’
MİA Lideri Prof. Dr. Talha Köse, Türkiye’nin kara, deniz, hava, uzay ve siber ortamlarda hak ve menfaatlerinin korunmasının temel öncelik olduğunu vurgulayarak, “Bahsettiğimiz bu beş alanda ortaya çıkabilecek yeni fırsat alanlarından mümkün olduğunca istifade etmek, buralardan gelebilecek tehditlere karşı koymak teşkilatımızın da öncelikli gündemleri ortasında yer almaktadır. Kasım 2024’te Avrupa Birliği Komitesi’nin yayımladığı ve Doğu Akdeniz ve atalarımızın ‘Adalar Denizi’ olarak isimlendirdiği Ege Denizi’ni kapsayan AB Deniz Mekansal Planlaması Haritası, Türkiye tarafından ‘yok hükmünde’ ilan edilmişti. Avrupa Birliği, gerek Güney Kıbrıs Rum İdaresi’nin gerekse Yunanistan’ın deniz mekansal planlaması haritasıyla Ege Denizi’nde ve Doğu Akdeniz’de; münhasır yetki alanı içerisinde azamî bir alana hükmetme arayışındadır. Avrupa Birliği, her iki üyesinin deniz yetki alanlarını maksimalist yaklaşımla ele alırken; bir yandan denizlerde egemenliğini genişletmek, başka taraftan Doğu Akdeniz üzere başta doğal gaz ve petrol olmak üzere yer altı zenginliklerinin bulunduğu alanlarda da kelam hakkına sahip olmak istemektedir” diye konuştu.
‘BU YAKLAŞIM, ADALET VE HAKKANİYET PRENSİPLERİNE AYKIRI’
Bu çeşit ikili uyuşmazlık alanlarına AB’nin tek taraflı müdahale teşebbüslerinin, meselelerin kapsamlı ve adil tahliline ziyan verdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Köse, “AB bu hususta taraf olmak yerine sorunun adil tahliline katkı sağlayan bir anlayış içinde olmalıdır. Bu yaklaşım Türkiye-AB ilgilerini de olumlu katkı sağlayacak ve karşılıklı inanç inşasına katkı sunacaktır. Geçtiğimiz nisan ayında Yunanistan Dışişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan sözde Yunanistan Deniz Mekansal Planlama haritası incelendiğinde, Ege Denizi’nde Türkiye’ye kara suları dışında fazla bir deniz yetki alanı bırakılmadığı görülmektedir. Doğu Akdeniz’de ise Meis Adası gerekçesiyle Türkiye’ye tanınan deniz alanı, benzeri biçimde kabul edilemez seviyededir. Bu yaklaşım, hem memleketler arası hukuka hem de adalet ve hakkaniyet unsurlarına alışılmamıştır. Yunanistan’ın ilan ettiği Deniz Mekansal Planlama bölgeleri hem Ege Denizi hem de Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin kıta sahanlığı ve Münhasır Ekonomik Bölge alanlarıyla büyük oranda çakışmaktadır. Bu durum, Türkiye’nin deniz yetki alanlarının ihlal edildiğini ortaya koymaktadır” ifadelerini kullandı.
MİA Başkanı Köse ayrıca DEHUKAM tarafından Türkiye ismine yayımlanan DMP Haritasının, direkt deniz yetki alanlarının tespitine yönelik bir harita olmasa da artık Türkiye’nin kendi yaklaşımını yansıtan bir harita olduğunu ve BM nezdinde sisteme dahil edilme evresine geldiğini belirtti.
‘GÜNEY KIBRIS, KKTC’NİN HAKLARINI İHLAL EDEN BİR DMP YAYIMLADI’
DEHUKAM Müdürü Dr. Mustafa Başkara ise “Yunanistan, son yayımlama tarihine kadar DMP’sini beyan etmedi. Güney Kıbrıs ise KKTC’nin haklarını ihlal eden bir DMP yayımladı. KKTC’nin de kendi DMP haritasını yayımlaması gerekmektedir. Biz, DEHUKAM olarak Türkiye ismine bu bahiste da gerekli çalışmalara başladık. Sevilla Üniversitesi’nden faydalanarak hazırlanan Yunan DMP’si ise bilimden uzak olmasına rağmen siyasallaştırılma uğraşına alınmıştır” değerlendirmesinde bulundu.
MİA Güvenlik Çalışmaları Anabilim Kolu Lideri Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, AB’nin neden bu hususa taraf olduğunun anlaşılır olmadığını belirterek, hukuk ve siyasetin iç içe geçmiş durumda olduğunu vurguladı.
AYBÜ Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Acer ise “Ege’de neredeyse hiç kesin hudut planlaması yokken onların yayımladığı harita krizini nasıl çözeceğiz? Yayınladıkları haritaya ‘Egemenlik alanı değildir’ diyorlar. Ortada türel olarak fecaat bir durum var” dedi.
