Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ile yarın NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı’ndan sonra bir ortaya geleceklerini açıkladı.
Fidan, Antalya’da düzenlenen NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesi, TRT Haber’e mülakat verdi.
Bu toplantının çok kıymetli olduğunu ve Türkiye’nin toplantıya konut sahipliği yapıyor olmasının görüşmeleri daha da değerli kıldığını belirten Fidan, NATO Gayriresmi Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda, haziranda Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenecek NATO Başkanlar Tepesi’nin hazırlıklarının ele alınacağını söyledi.
Fidan, NATO’nun gündemindeki ana hususlardan birinin de ABD’nin uzun müddettir itiraz ettiği “külfet paylaşımındaki” oranların belirlenmesi olduğuna dikkati çekerek özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın hem birinci başkanlık devrinde hem de şimdiki periyodunda bu mevzuya vurgu yaptığını söyledi.
Avrupa güvenlik mimarisinin de bundan önemli biçimde etkilendiğinin altını çizen Fidan, hem Avrupa Birliği’nin hem de NATO’nun geliştirdiği inisiyatifler ve kendi üye ülkelerine belirlediği yeni parametreler olduğunu belirtti.
Fidan, parametrelerin ve savunma harcamaları limitlerinin ne olacağı, müttefiklerin kendi ortalarındaki savunma işbirliği mevzularındaki yaptırımların ve kısıtlamaların kaldırılması ve ihtilaflı alanların çözülmesi hususlarının değerli gündem başlıkları olduğunu aktardı.
” Gazze’deki savaş ve soykırım da masada olacak”
Rusya- Ukrayna Savaşı’nın sona erdirilmesi konusunun da gündemde olacağını kaydeden Fidan, “Ayrıca Türkiye olarak biz, mücavir bölgemizde olan, transatlantik güvenliğini de direkt etkileyen başta Gazze’deki savaş ve soykırım olmak üzere öteki bütün bahisleri masa etrafında gayriresmi ve verimli bir biçimde tartışacağız inşallah.” diye konuştu.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile dünkü görüşmesine ait Fidan, Rutte’nin dün Cumhurbaşkanı Recep Tayip Erdoğan tarafından da kabul edildiğini ve görüşmede NATO-Türkiye bağlarının stratejik çerçevesinin bir defa daha ortaya konduğunu söyledi.
Fidan, kendisinin de çalışma yemeğinde Rutte ile bir ortaya geldiğini ve uzun bir görüşme yaptıklarını anlatarak Cumhurbaşkanı Erdoğan ile çerçevesi çizilen stratejinin ayrıntılı biçimde ele alındığını belirtti.
İttifak’ın ortak mevzularının Türkiye için hassas olan taraflarını, NATO-Türkiye ilgilerini ve NATO üyesi ülkelerle Türkiye ortasındaki münasebetleri görüştüklerini kaydeden Fidan, “NATO Genel Sekreteri’nin farkında olması ve kendisinin müdahale etmesi gereken birtakım hususlar var. Onları teker teker izah etme imkanımız oldu. Onun da görüşlerini, yorumlarını aldık. Daha sonra bu hususları birlikte nasıl takip edeceğiz? Hangi başkan nezdinde, nasıl konuşacağız? Onunla da ilgili bir genel fikir birliğimiz oluştu. Hülasa nitekim çok verimli bir görüşmeydi.” diye konuştu.
“( İstanbul’da yapılacak Rusya-Ukrayna müzakereleri) İnanılmaz derecede ağır bir diplomasi trafiği var”
Türkiye’nin mesken sahipliğinde İstanbul’da Rusya-Ukrayna ortasında yapılacak barış müzakereleri hakkındaki soruya karşılık veren Fidan, “Şu anda inanılmaz derecede ağır bir diplomasi trafiği var.” dedi.
Fidan, “Birçok taraf birbiriyle görüşme halinde. Yarın İstanbul’da yapılması planlanan görüşmeler var. Aşikâr olan heyetler var, aşikâr olmakta olan heyetler var. Hala kesin format netleşmiş değil.” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin başından beri Ukrayna’daki savaşın bitmesi istikametinde gayretler harcadığını hatırlatan Fidan, öte yandan Türkiye’nin Gazze, Afrika ve bölgedeki savaşların ve tüm gerginliklerin bitmesini, daimi ve kalıcı barışın gelmesini istediğini vurguladı.
“Geldiğimiz nokta prestijiyle biraz daha umutluyum”
İstanbul’da yapılacak müzakerelere değinen Fidan, “Amerikan heyeti İstanbul’a geliyor, Rus heyeti İstanbul’a gelecek. Ukrayna Dışişleri Bakanı (Andrii Sybiha) ile bugün sizinle yapacağım görüşmeden sonra tekrar bir ortaya geleceğim. Ağır bir trafik var.” sözlerini kullandı.
Fidan, halihazırda tarafların konumlarını ahenkleştirmeye çalıştığını belirterek “Bunu da anlayışla karşılıyoruz açıkçası. Zira herkesin kendi tabanı var, muhafazası gereken lakin bizim için değerli olan stratejik gaye, ateşkesin bir an evvel olması ve sistemli barış müzakerelerine başlanması. Bu bölgemiz için çok elzem bir konu.” diye konuştu.
Müzakerelerden umutlu olup olmadıklarının sorulması üzerine Fidan, şunları kaydetti:
“Ben geldiğimiz nokta prestijiyle biraz daha umutluyum. ‘Ben bu savaşı durdurmak istiyorum’ niyeti değerli ancak modaliteler var ve itimat tesis edilmesi gerekiyor. İki tarafı yalnız bıraktığınız vakit itimat tesisi biraz güç. Onun için kredisi yüksek, güvenilebilir aktörlerin devrede olması gerekiyor. Türkiye de bu aktörlerden elbet başta gelenlerinden biri.”
Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma açıklaması
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmelerine işaret ederek ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırdığını açıklamasına ait soruyu yanıtlayan Fidan, Türkiye’nin, Suriye’ye yönelik uğraşlarını yönlendiren bir vizyon olduğunu söyledi ve şunları kaydetti:
“Bu vizyonun içeriğinde, yalnızca Türkiye’nin değil, bölgedeki bütün paydaşların Suriye’nin sıkıntısının çözülmesinin içinde olması ve Avrupalıların, Amerikalıların bu bahiste olumlu rol oynaması.”
Bölgede başta Suudi Arabistan olmak üzere birçok ülkenin olumlu rol oynadığını ve bu ülkelerle koordineli çalıştıklarını lisana getiren Fidan, Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara ile Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’nin ağır diplomatik temas içerisinde olduğunu ve yeni idarenin yürüttüğü diplomasinin dünyada olumlu karşılandığını kaydetti.
Fidan, Suriye’deki halkın geri dönüşünü sağlamak ve ekonomiyi ayağa kaldırmak için devrik Beşşar Esed devrinde konulan yaptırımların kaldırılmasının ehemmiyetini vurgulayarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile yaptığı görüşmelerde, Gazze’deki savaşa yönelik tasaları ve Suriye’deki durumun uygunlaştırılması için ortak çalışma hususlarını gündeme getirdiğini aktardı.
Trump’ın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talebine olumlu yaklaştığını belirten Fidan, “Suriye’de Türkiye’nin oynadığı yapan rolün takdir ediliyor olması değerli. Bu aslında bir itimat sıkıntısı. Tıpkı vakitte bize de memleketler arası toplum tarafından da yüklenen bir sorumluluk.” diye konuştu.
Fidan, Türkiye-ABD-Suudi Arabistan-Suriye dörtlü toplantısının olumlu geçtiğini paylaşarak görüşmeyi “tarihi” olarak nitelendirdi.
ABD Dışişleri Bakanı Rubio ve Suriye Dışişleri Bakanı Şeybani ile yarın NATO Dışişleri Gayriresmi Toplantısı’ndan sonra bir ortaya geleceklerini açıklayan Fidan, “Liderlerin çerçevesini çizdiği, uzlaştığı o mutabakatın ayrıntısını nasıl ilerleteceğiz, onunla ilgili çalışmalarımız olacak.” dedi.
Fidan, yaptırımların bir an evvel resmen kaldırılmasıyla Suriye’ye yatırımların artmasını umduklarını söyledi.
