Birleşmiş Milletler (BM) 30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü özel aktiflikleri için New York’ta bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi ve BM Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan, Şule Yüksel Şenler ile Malcolm X’in hak ve özgürlük çabalarına ışık tutan ve miraslarını yaşatmayı amaçlayan “Yankılar” standının açılışını yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM) Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri olarak “Moda ve Dokumada Sıfır Atığa Doğru” temasıyla kutlanan 30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü Özel Etkinliği”nde BM Genel Konseyinde konuşmasını yaptıktan sonra tekrar BM Genel Merkezi’nde düzenlenen “Yankılar” standı açılış programına katıldı.
Programa Erdoğan’ın yanı sıra BM Medeniyetler İttifakı Yüksek Temsilcisi Miguel Angel Moratinos, Malcolm X Memorial Foundation Başkanı Malcolm X’in kızı İlyasah Shabazz ve Şule Yüksel Şenler Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Dr. Leyla Şahin Usta ve standın küratörü Yasemin Darbaz Karaca da konuşmacı olarak katıldı.
Açılış programında hitap eden Erdoğan, iştirakçilere güzel geldiniz diyerek, dünya tarihinde insan hakları konusunda derin izler bırakmış iki büyük insan olan Şule Yüksel Şenler ve Malcolm X vesilesi ile bir ortaya geldiklerini belirtti.
-Bundan yaklaşık beş sene evvel, Şule Yüksel Şenler’in, Malcolm X üzere insan hakları konusunda, üniversal bir sembol oluşunun altını çizmiştim
Erdoğan, “Bundan yaklaşık beş sene evvel, Şule Yüksel Şenler’in, birinci mevt yıldönümü anmasında, bir teklifte bulunmuştum. Şule Yüksel Şenler’in, Malcolm X üzere insan hakları konusunda, üniversal bir sembol oluşunun altını çizmiştim. Mirasının memleketler arası platforma taşınmasının ehemmiyetini lisana getirmiştim. Artık bu iki büyük şahsiyetin, Malcolm X’in doğum gününün 100. sene-i devriyesinde, bir ortaya gelmesinden, büyük bir memnunluk duyuyorum.” dedi.
Dünyada müsamaha ortamının gitgide zayıfladığına ve nefret atmosferinin teşvik edildiğine dikkat çeken Erdoğan, kozmik barış bildirileriyle ve müsamahayla örülü anlatıların çoğalmasına her zamankinden çok gereksinim olduğuna vurgu yaptı.
Erdoğan, konuşmasına şöyle devam etti:
“İslamofobi, yabancı düşmanlığı ve ırkçılık üzere nefret hatalarının sistematik hale gelmesi, barışın ve güvenliğin önündeki en büyük tehdittir. İnsanlığın bu kusurlara tekraren düşmemesi için tarihî belleğimizi canlı tutmalı ve geçmişten dersler çıkarmalıyız. Bu manada Şule Yüksel Şenler’in gayreti, ötekileştirmenin, ağır toplumsal maliyetini anlamak açısından vakitsiz bir referans noktasıdır.”
-“O, (Şule Yüksel Şenler) İslam coğrafyasında doğmuş, güçlü bir bayan önder ve büyük bir rol modeldir.”
Şenler’in İslam coğrafyasında doğmuş güçlü bir bayan önder ve büyük bir rol modeli olduğunu anlatan Erdoğan, tek tip modernite ideolojisinin olduğu, inanç ve dini sembollerin kamusal hayattan dışlandığı 60’lar ve 70’ler Türkiye’sinde, onun kentli ve eğitimli dindar bayanlar için yeni bir anlatı kurduğunu aktardı.
Erdoğan, Şenler’in çok istikametli kişiliğiyle bir Müslümanın nasıl entelektüel olabildiğini gösterdiğini, kitapları ve Anadolu’da verdiği konferanslarla bir jenerasyonu tekrar inşa ettiğini ve kadın-erkek tüm Müslümanların saf dışı bırakıldıkları kamusal alanda yer alabilmeleri için güçlü bir toplumsal diyalog başlattığını söyledi.
-“Onda gördüğüm yürek ve liderlik ruhu, bugün benim için hala, gerçek tarafı gösteren, bir hayat pusulasıdır.”
Gençliğinde yer aldığı sivil toplum faaliyetleri vesilesiyle Şenler ile tanışma ve çalışmalarına şahitlik etme fırsatı bulduğunu belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Biz onda; inancı, sabrı, azmi, sebatı ve insan sevgisini, yine öğrendik. Bir insanın, büyük bir davayı omuzlayarak, nasıl, bir abideye dönüşebildiğini gördük. Onda gördüğüm cüret ve liderlik ruhu, bugün benim için hala, hakikat istikameti gösteren, bir hayat pusulasıdır. O nedenle, vefatının çabucak akabinde, Şule Yüksel Şenler Vakfını kurduk. Geride bıraktığı mirası, bayanları güçlendirme, gençlerin eğitimi ve sivil toplum hizmetleri üzere projelerle yaşatıyoruz.”
-Malcolm X’in, tüm dünyada olduğu üzere, Türkiye’de de çok sevilen bir şahsiyettir.
Emine Erdoğan, 2025 yılında hala nefret kabahatleriyle insanların hayattan koparıldığının altını çizerek, “Gerçekten üzülerek söz ediyorum ki, bu elim hadiselerin kimileri, insanların empatisini kazanırken, kimileri gündem bile olmuyor. Meğer, vicdani bakış bir bütündür, başlıklara ayrılamaz. Lakin ne yazık ki insanlık, ırk, lisan, din, etnisite üzere ayrıntılarda boğuluyor. Bu noktada, Malcolm X’in örnekliğinin, insanlığın içine düştüğü üstünlük tuzaklarını bozmamızda yol gösterici olduğunu düşünüyorum.” dedi.
Malcolm X’in, tüm dünyada olduğu üzere, Türkiye’de de çok sevilen bir şahsiyet olduğunu hatırlatan Erdoğan, şöyle devam etti:
“O, bir ırkın onuru için savaşmış ve yüreğin tepelerinde kanat çırpmış, müstesna bir ruhtur. Meşhur bir kelamında dediği üzere, ‘bütün uyuyanları uyandırmaya, tek bir uyanık kâfi.’ Hakikaten de devrinin ve sonraki birçok jenerasyonun uyanışına, vesile olmuştur. Dik duruşu, açık sözlülüğü ve fikirleri, inanıyorum ki ebediyen yol gösterici olacaktır.”
-” Filistin, insanlığın önünde kaybedilmiş bir imtihan olarak duruyor”
Erdoğan, Şenler ve Malcolm X üzere şahsiyetlerin cüret ve liderliğine bugün hiç olmadığı kadar muhtaçlık olduğuna işaret ederek, “Bakınız Filistin, insanlığın önünde, kaybedilmiş bir imtihan olarak duruyor. Hem Malcolm X, hem Şule Yüksel Şenler, bugün yaşasa, eminim Filistin’de işlenen insanlık cürümlerine karşı en yüksek sesle tutum koyanların başında yer alırlardı. Maalesef tersine, dünyanın gözlerimizin önünde cereyan eden katliamlar karşısında, yüzünü pervasızca öte yana çevirdiğini görüyoruz.” dedi.
Filistin’de yaşanan ıstıraplara, bayanların ve çocukların öldürülmesine, insani durumdaki çaresizliğe dikkat çekerek “Dünyada herkese yetecek kadar yer var” diyen Erdoğan, “Eğer kalplerimizi ve akıllarımızı ırkçılığın ve ötekileştirmenin zehrinden temizleyebilirsek, kozmik barışı tesis etmek pekala mümkündür” tabirlerini paylaştı.
Erdoğan, bu bahiste BM’de çıkan “İslamofobiyle Gayret Kararını” takdirle karşıladıklarını da kaydederek, Türkiye olarak BM’nin çalışmalarına her çeşit takviyesi vermeye hazır olduklarını belirtti.
-“Her ırktan ve her milletten beşerden akan gözyaşı ve kan birebir renktir”
Gecenin en karanlık anının şafağın sökmesine en yakın an olduğunu lisana getiren Erdoğan, tarih boyunca bir çok kahramanın insanlık ailesine kol kanat gerdiğini, kelamlarının, bildirilerinin ve davetlerinin birbirine eklenmiş kozmik bir yankıya dönüştüğünü söyledi.
Erdoğan, “Eğer kulak verirsek, o yankının bize şu gerçekleri söylediğini duyarız: Her ırktan ve her milletten beşerden, akan gözyaşı ve kan, tıpkı renktir. Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler’in adalet gayretini bütünleştiren Yankılar Standı de, tam olarak bu gerçeği anlatıyor. Dünyanın öbür coğrafyalarında, farklı kıssalara sahip bir erkek ve bir bayanı buluştura, adil bir tertip daveti olmuştur. Bu davet dünyanın dört bir yanında, farklı isimlerle, vakitsiz bir biçimde, yankılanmaya devam ediyor.” dedi.
Herkesi 4 Nisan’a kadar devam edecek olan BM’deki “Yankılar” standını ziyaret etmeye davet eden Erdoğan, ayrıyeten barış dolu iletiler içeren bu sergiyi önümüzdeki günlerde İstanbul’a taşımayı da dilek ettikleri bilgisini paylaştı.
-“Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler bu vakitte global liderliğe ilham olabilir”
Programda konuşan Malcolm X Memorial Foundation Başkanı ve Malcolm X’in kızı Shabazz da, dünyanın savaş ve çatışmalarla sıkıntı bir devirden geçtiğini belirterek, “Etik ve tesir olarak Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler bu vakitte global liderliğe ilham olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Shabazz, iki ismin de toplumsal adalet için çaba ettiğine işaret ederek, “Şenler ve Malcolm X farklı milletlerden olsa da moral pusulaları ve misyonları birebirdi. İkisi de her insanın doğuştan getirdiği onuruna inanıyordu, ayrımcılık ve baskıya karşı gerçek bir özgürlük için uğraş edilmesi gerektiğini anlamıştı” formunda konuştu.
Emine Erdoğan’a standın hayata geçirilmesiyle ilgili eforları için teşekkür ettiği konuşmasında Shabazz:
“Sayın Emine Erdoğan Hanımefendi’ye bu sergiyi hayata geçirme uğraşlarından ve bilhassa Sıfır Atık Projesi’ndeki vizyoner liderliğinden ötürü bir sefer daha içten teşekkürlerimi sunmak istiyorum” dedi
BM Genel Sekreteri İslamofobiyle Gayret Özel Elçisi Moratinos da, “Yankılar” standının insan hakları konusunda iki tesirli şahsiyetin hayatını ve mirasını gözler önüne serdiğini belirterek, “Bu stant iki insanın ihtilal oluşturan kanılarının ve direncin sembolize olmuş hayat öykülerinin ortaya konulmasıdır” formunda konuştu.
Panelin arından Emine Erdoğan, beraberindekilerle birlikte BM binası Delege girişi katında bulunan Yankılar Standı’nı gezerek, stant hakkında ayrıntılı bilgi aldı ve konuklarla birlikte fotoğraf çektirdi.
Sergide kendisine Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum ve konuklar eşlik etti.
Sergi, Malcolm X ve Şenler’in, farklı coğrafyalardaki özgürlük ve hak arayışı gayretini anlatıyor
Şule Yüksel Şenler ile Malcolm X’in farklı coğrafyalarda, beyaz bir baş örtülü bayan ve bir siyahi erkek olarak yaşadıkları toplumda özgürlük ve hak arayışlarının oluşturduğu yankıların benzerliği ortaya koyulmak isteniyor.
Sergide yer alan “Şule’nin yolu, Malcolm’un yolu” isimli kısımda her ikisinin de çabalarının değerli kilometre taşları ve iştirakleri sunuluyor. Bu dizaynın karşı duvarında kurulan enstelasyonda Şule Yüksel Şenler’in yüzü ile başlayan ve yürüdükçe Malcolm X’in yüzüne dönüşen bir tasarım ile uğraşlarının birbirleri ile hiç karşılaşmamış olmalarına karşın tıpkı olduğu vurgusu pekiştiriliyor.
Sergide yer alan “Malcolm’un ateşi, Şule’nin ışığı” odasında Malcolm X’in adalet arayışı ile Şenler’in aydınlattığı kitlelerin oluşturduğu ortak yankı sesli bir anlatımla stant ziyaretçilerine aktarılıyor.
“Malcolm’un kalbi, Şule’nin zihni” kısmında her ikisinin toplumda oluşturduğu tesirler ve hayatlarındaki değerli dönüşümler, kolajlar, alıntılar, fotoğraflar, mektup ve gazete küpürleri aracılığıyla anlatılıyor.
Malcolm X ve Şule Yüksel Şenler’in öyküleri, insan hakları, toplumsal adalet ve eşitlik üzere temel temaları bahis edinen BM’nin misyonuyla örtüşmesi açısından da ehemmiyet taşıyor.
Sergi, dünya çapındaki ziyaretçilerini iki kıymetli figürün ferdi gayretlerinin global bir harekete nasıl dönüştüğü üzerine düşünmeye davet ediyor. – NEW YORK
