Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde 100 MW gücünde Lineer Fresnal Güneş kolektörleri ile güneşten direkt ısı gücünü toplayan sistemler kuran Çin bunları PV paneller ile hibrit çalışacak hale getirdi. CSP yani yoğunlaştırılmış güneş gücü teknolojisi, Batı dünyasının uzun vakit evvel yatırımı ve geliştirmeyi bıraktığı bir teknoloji. Çünkü daima düşen PV panel fiyatları, kolay heyetim ve bakım gerektirmemeleri bir vakitlerin gözdesi olan ağırlaştırılmış güneş gücünün gözden düşmesine yol açtı. Fakat Çin bu teknolojiye nizamlı yatırım yapıp ilerletmeye devam ediyor. Ağırlaştırılmış güneş gücünde hareketli aynalar ile güneşten gelen ışık aşikâr noktalarda ağırlaştırılıyor ve sonra buradan yüksek yağ ısıya dönüştürülüp öteki yere aktarılıyor ve ısı depolama sisteminde saklanıyor. Sonra bu ısı gücü istenildiği vakit bir buhar türbininden geçirilerek elektrik üretiliyor. Bu biçimde 24 saat üretim yapan hatta bulutlu günlerde de çalışmaya devam eden santraller hali hazırda mevcut.
Enerji santrallerinin değerli heyetim maliyetlerinden birisi de birden fazla kimsenin bilmediği yüksek voltajlı tansiyon sınırları. Bu çizgiler bazen onlarca kilometre uzuyor ve her iki tarafta da önemli trafo maliyetleri oluyor. Yalnızca PV panellerden oluşan GES’ler bu kıymetli sınırları yalnızca gün ışığında kullanıyor. Günün başka saatlerinde bu pahalı sınırlar boş kalmakta. Bu yüzden son vakitlerde hibrit santraller ülkemizde hem özendiriliyor hem de kurulmaya başlandı. Fakat bu hibrite çevirme işi bizde genelde rüzgar ve hidroelektrik santrallerinin etrafına PV panel döşemekten öteye geçmiyor. Zira hali hazırda GES santrallerinin yanına rüzgar türbini yahut HES kurmak doğal kaynak eksikliğinden mümkün olmuyor. Genelde buna bulunan tahlil dev bataryalar ile gündüz üretilen elektriği gece yüksek tansiyon sınırından aktarmak ancak bataryalar çok kıymetli olduğu için buda genelde tercih edilmiyor.
Çin’den tam hibrit santral
Çin ise bu probleme dayanılmaz bir tahlil bulmuş. Gündüz PV panellerden üretilen elektrik şebekeye verilirken, ağırlaştırılmış güneş gücü santralinde üretilen güç ısı depolama tesisinde saklanıyor. Gece olduğunda ise bu termal ısı depolama tesisinde buhar türbini çevrilip elektrik üretiliyor. Bu formda santral gece gündüz üretim yapmakta. Bu da birinci kez yalnızca güneşten oluşan bir hibrit santral demek. Güneş gücü santralleri her yerde kurulabildiği için CSP yani ağırlaştırılmış güneş gücü önemli bir ehemmiyet kazanmış oluyor.
Türkiye’de uygulanabilir
Bu biçimde Türkiye’de kurulan tüm PV bazlı güneş santrallerinin yanına ağırlaştırılmış güneş gücü santrali ve termal ısı depolama ekleyerek hiç ekstra lisans, iletim sınırı gereksinimi duymadan talebin yüksek ve fiyatların da yüksek olduğu akşam saatlerinde üretime devam etmek mümkün.
