Giresun Üniversitesi Fındık İhtisas Koordinatörlüğünce, Giresun’da fındık bahçelerinde kahverengi kokarca popülasyonu ve ziyan yoğunluğunun belirlenmesine yönelik araştırma projesi yürütülüyor.
Koordinatör Yardımcısı Doç. Dr. Ali Turan, AA muhabirine, kahverengi kokarcanın fındıkta kalite ve randıman kaybına yol açtığını söyledi.
Turan, zararlının, fındık bahçelerindeki popülasyon yoğunluğunu, mevsimsel dağılımını ortaya koymak, zararlının, fındığın fizikî ve kimyasal özelliklerine verdiği ziyanı belirlemek hedefiyle 2025 Ocak’ta “Giresun Vilayetinde Fındık Bahçelerinde Bulunan Kahverengi Kokarca Popülasyon ve Ziyan Yoğunluğunun Belirlenmesi Projesi”ni hayata geçirdiklerini tabir etti.
Giresun genelinde kıyı, orta ve yüksek bölümlerdeki fındık üretimi yapılan tüm bahçelerde araştırma yapılması hedeflenen projenin 1,5 yılda tamamlanacağını belirten Turan, “Buralarda böceğin öncelikle çıkış vakti yoğunluğunu belirleyeceğiz. Daha sonra da hasat sonrasında örnekler alarak inceleyeceğiz. Ne tıp değişiklikler yapıyor, bunları ortaya koyacağız.” dedi.
Turan, üniversite tarafından desteklenen projeyle kahverengi kokarca ziyanlarının yanı sıra tahlil tekliflerini ortaya koymayı amaçladıklarının altını çizerek, “Hedefimiz, fındıkta kahverengi kokarca ne kadar ziyan oluşturuyor, randımanı ne kadar etkiliyor bunları belirlemek.” diye konuştu.
Kahverengi kokarcanın fındıktaki ziyanına ait daha evvel kısıtlı alanda yaptıkları araştırmalarda, fındığın 30 randımanın altına düştüğünü tespit ettiklerini vurgulayan Turan, “TMO’nun alım koşulları var. Birtakım bahçelerdeki fındıklar, bu kaideleri taşımıyor. Münasebetiyle üretici bunu satamayacak. Giresun’un ilçelerinde kıyı, orta ve yüksek kollarda aldığımız örneklerde bunları belirlemeye çalışacağız.” sözlerini kullandı.
“İklimin uygun olduğu bu periyotlarda çıkışlar başladı”
Doç. Dr. Ali Turan, proje çerçevesinde zararlının fındığın kimyasal özelliklerine tesirlerinin de inceleneceğine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Fındığın kimyasal özellikleri var. Bilhassa doymamış yağ asitleri insan sıhhati açısından çok değerli. Kalp damar hastalıklarına, kolesterole yeterli geliyor. Bu özelliği hangi seviyede etkilemekte, tüm bunları ortaya koyacağız. Üreticinin kaybı hangi seviyede olacak. Bu çalışma sonuncunda vilayette bunları ortaya koymuş olacağız.”
Turan, kahverengi kokarca zararlısının sebep olduğu ziyana ait daha evvel muhakkak alanlarda yaptıkları araştırmalar sonucunda elde edilen bilgilere ait de şu değerlendirmede bulundu:
“Daha evvelki çalışmalarımızda da ziyanlı sürecini takip ediyoruz. Randıman düşüklüğüne, münasebetiyle da fındıkta kalite kayıplarına sebebiyet veriyor. Böceğin emgi yaptığı yerde oksidasyon oluşuyor. Bu da fındığın bozulmasına, raf ömrünün kısalmasına neden oluyor, çikolata ve öteki eserlerde kullanımını engelliyor. Bu pahalar üzerinden çalışmalarımız devam ediyor. Geçmiş yıllarda yaptığımız çalışmalarda kimi pahalar elde ettik. Örneğin fındıklarda birinci bozulmanın göstergesi hür yağ asitliğidir. Fındıkta olağanda yüzde 0,4 ve altında olması gereken oleik asit ölçüsünün, böcek emgisi olan eserde yüzde 1,5 hatta 2’lere çıktığını tespit ettik.”
Turan, kahverengi kokarcanın Giresun’da geçen yıl fındığa ziyan vermeye başladığına işaret ederek, “İklimin uygun olduğu bu periyotlarda çıkışlar başladı. Ziyan yoğunluğunu takip edip, bu çalışmamızı devam ettireceğiz.” dedi.
Doç. Dr. Ali Turan, proje kapsamında bu periyotta fındık bahçelerinde kahverengi kokarcanın yayılım sürecini izlediklerini de kelamlarına ekledi.
