Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, nörobilim temelli olumlu psikoterapi tekniği hakkında bilgi verdi.
Psikolojik bütünlük bozulduğunda farklı arayışlar ortaya çıkabiliyor!
Terapi teknikleri içerisinde olumlu psikoloji 2.0’ın kapsadığı ve nörobilim temelli olmasından ötürü birçok psikoterapi ekolünü birleştiren bir yaklaşımı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Biliyorsunuz, bize gelenler sıkıntılı beşerler. İnsanın fizikî bütünlüğünde çatlak olduğunda ağrı hisseder, bunun için ilaç kullanır yahut farklı tedaviler görür. Ruhsal bütünlüğümüzü koruyan bir kafes var, o kafes çatladığı vakit sızıntı oluyor, ruhsal belirtiler ortaya çıkıyor.” dedi.
Bu sızıntıyı kapatmanın çeşitli yolları olduğunu lisana getiren Tarhan, “Bazı şahıslar bunu, bilhassa kolay çatlakları kendi kendine halledebiliyor. Kimileri farkında olmadan büyütüyor. Kimisi bunu alkolle kapatıp doldurmaya çalışıyor, kimisi cümbüşe veriyor, dikkat dağıtarak yapıyor. Teknolojinin getirdiği YouTube’daki cümbüşle birçok sıkıntısını unutmaya çalışıyor lakin sorun daha da büyüyor, çatlak daha da büyüyor.” halinde konuştu.
“Gardner ölçeğini kesinlikle hastalarda uygulanmalı”
Pozitif psikoterapinin, bu bakış açısıyla kişinin çatlakları giderirken kendine öz şefkatle bakmasını önemsediğini vurgulayan Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Terapi tekniklerinden farkı, alıp da onu tamir etmeye çalışmak, negatifi düzeltmek değil; müspet savunma sistemleri…” dedi.
Gardner ölçeğini hatırlatan Tarhan, “Bu ölçeğin kesinlikle hastalarda uygulanması gerekiyor. Kişinin öz şefkat eğitimiyle yapılıyor. Ölçekte, kendini tanıma seyahatine çıkmak, kendini keşfetmek, kendi açısından içeriden yaraları düzeltmek var. Bunu yaptığınızda çatlaklar da düzeliyor. Bir terapist olarak bunu öğretmeliyiz hastalara. Bunu öğreten bir teknik bu. Bu kullanıldığında beyin de dinamiğini, algoritmalarını kullanıyor.” açıklamasını yaptı.
Bu tedavi tekniği insan beyindeki algoritmaları düzenliyor
Kişinin geldiği noktada beyninin çocukluktan beri öğrenilen, genetik olarak kodlanan algoritmalara nazaran reaksiyonlar verdiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Algoritmalara nazaran yaklaşımlar oluyor. Beynimizdeki algoritmaları terapi teknikleri tekrar yazıyor.” dedi.
Yapay zekâ algoritmaları üzerine yapılan çalışmalar, 2024 yılında Nobel Fizik Mükafatı aldığını hatırlatan Tarhan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu mükafatı kazananlardan biri kognitif psikolog, diğeri ise bir genetikçiydi. Kognitif psikoloğun çalıştığı alan, kognitif psikolojidir. Bu alan, beyni bir bilgisayar üzere gören psikoloji koludur. Çoklukla bu kavramı kognitif terapi ile karıştırıyoruz; meğer burada kelam konusu olan, kognitif psikolojidir. Bu psikolog, ödülünü yapay sinir ağları üzerine yaptığı çalışmalarla kazandı. Yani, bu tedavi tekniği insan beynindeki algoritmaları düzenliyor. Biz hem bu algoritmaları içeriden düzeltiyoruz hem de şahsa bunları nasıl düzelteceğini öğretiyoruz.
Bu nedenle bununla ilgili formüller gelecekte daha da parlayacak. Kullandıkça işe yaradığını görüyorsunuz. Çift terapilerinde, bağımlılıkta, anksiyetede işe yarıyor. Ancak çok büyük, derin patolojiler varsa evvel nörobiyolojik düzelme olacak, ondan sonra bu metotlar uygulanabilir.”
“Bu yolla hastalar kendini tedavi etmeyi öğreniyor”
Bu metodun başka tedavi tekniklerini reddetmediğinin altını çizen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “CBT’nin yeri farklı. Hatta bu son bir senede ‘Pozitif CBT’ diye bir yaklaşım getirdim. O da aslında bu metodun bir versiyonu üzere.” dedi.
Bu metodun uzun vadeli takip gerektiren hastaların tedavisinde kolaylık sağladığını kaydeden Tarhan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Hastalar çok çarçabuk tedavi edilebiliyor. Onlara kendi kendini tedavi etmeyi öğretiyoruz. Bu sayede devamlı terapiste muhtaç olmuyorlar. Hüneri gelişmiş şahıslar bunu çarçabuk yapabiliyor. Birtakım şahıslarda bir seansta bile işe yarayabiliyor. Bir seansta bireyler kendi muhtaçlığını çözebiliyor. Alışılmış bu her vakit bu biçimde ilerleyemeyebiliyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
