“Koku Duyusunda Azalma, Kabızlık, Uykuda Konuşma Parkinson’un Erken Evre Belirtileri Olabiliyor”
Dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen Parkinson hastalığı, nörolojik rahatsızlıklar ortasında en yaygınlarından biri olarak öne çıkıyor. Yapılan araştırmalara nazaran, 65 yaş ve üzerindeki bireylerde görülme sıklığı yüzde 1 civarındayken, ileri yaşlarda bu oranın daha da yükseldiğini söylen Nöroloji Uzmanı Yüksel Dede, “Türkiye’de ise yaklaşık 150 bin Parkinson hastası bulunuyor ve bu sayının giderek arttığı belirtiliyor.” Diye konuştu. Uzm. Dr. Dede, hastalığın erken teşhis edilmesi halinde hayat kalitesinin değerli formda yükseldiğini belirterek Parkinson’un uyarıcı olabilecek işaretlerine dikkat çekti.
Yaşlanan nüfusla birlikle dünya genelinde Parkinsonlu hasta sayısının artacağının öngörüldüğüne işaret eden Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi, Nöroloji Uzmanı Dr. Yüksel Dede, hastalığın belirtileri ve risk faktörlerine yönelik değerli bilgiler verdi.
Parkinson’u “beyindeki dopamin üreten hücrelerin vakitle azalmasıyla ortaya çıkan, ilerleyici bir hudut sistemi hastalığı” olarak tanımlayan Uzm. Dr. Yüksel Dede, dopamin eksikliğine bağlı hareketlerde yavaşlama, titreme, kas sertliği ve istikrar meseleleri görülebileceğini anlattı.
AİLESİNDE PARKİNSON HASTALIĞI HİKAYESİ OLANLARDA HASTALIK DAHA ERKEN YAŞLARDA GÖRÜLEBİLİR
Parkinson’un yaşla birlikte artmakla birlikte yalnızca yaşlı bireylerde görülen bir hastalık olmadığının altını çizen Uzm. Dr. Dede, “Parkinson, genetik yatkınlığı olan şahıslarda daha erken yaşta ortaya çıkabilir. Ayrıyeten pestisitler üzere kimyasallara uzun mühlet maruz kalmak da hastalığın gelişiminde rol oynayabilir. Bilhassa ailesinde Parkinson hikayesi bulunan bireylerin belirtilere karşı daha dikkatli olmaları gerekir.” Diye konuştu.
Hastalığın görülme sıklığının cinsiyetler ortasında da farklılık gösterdiğini anlatan Uzm. Dr. Dede, “Genel olarak erkeklerde bayanlara nazaran yüzde 1.5–2 kat daha sık görülür. Bu farkın hormonal, genetik ve çevresel faktörlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.” Dedi.
ERKEN EVRE BELİRTİLERE DİKKAT!
Bazı belirtilerin yıllar öncesinden başlamasına rağmen erken fark edilmediğinde hastalığın uzun mühlet sessizce ilerleyebildiğine dikkat çeken Uzm. Dr. Dede, erken evre sinyallerine yönelik şu bilgileri verdi:
“Koku duyusunda azalma, kabızlık, depresif his durum, uykuda konuşma, arbede etme üzere meseleleri içeren uyku bozuklukları üzere hareket sistemini direkt etkilemeyen bulgular hastalığın erken belirtileri olabilir. Bu bulgular katılık, yavaşlık titreme üzere bulgulardan çok daha evvel başlayabilirler. Bu belirtiler vakitle ilerleyerek daha besbelli hale gelir. Fark edilmezse uzun yıllar sinsice ilerler.”
Uzm. Dr. Dede, “Bu belirtiler çoklukla göz gerisi ediliyor. Lakin hareketlerde yavaşlama, kas sertliği ve titreme üzere klasik semptomlar ortaya çıktığında teşhis çoklukla konulmuş oluyor. Erken periyotta bir nöroloğa başvurmak, hastalığın ilerleyişini yavaşlatmak açısından çok kıymetli.” Diye ekledi.
TEDAVİDE DEĞERLİ GELİŞMELER VAR
Son yıllarda Parkinson tedavisinde değerli gelişmeler yaşandığının altını çizen Uzm. Dr. Dede, “Daha uzun tesirli ve yan tesiri azaltılmış ilaçlar, medikal tedavinin kâfi gelmediği durumlarda devreye girebilecek hareket bozukluklarını dengeleyen infüzyon pompaları ve seçilmiş hastalarda uygulanabilen derin beyin stimülasyonu (beyin pili) üzere cerrahi usuller bu kıymetli gelişmeler ortasına sıralanabilir. Bilhassa son devirde birçok alana girmiş olan yapay zeka dayanaklı uygulamalar Parkinson hastalığının takip ve tedavisini desteklemek gayesiyle da kullanılmaktadır.” dedi.
“BEYİN PİLİ TEDAVİSİNDE UYGUN HASTA SEÇİMİ ÖNEMLİ”
Belirtileri ilaçlarla gereğince denetim altına alınamayan, ilaç tedavisine cevap verse de hareketliliğinde günlük hayatı kısıtlayacak derecede dalgalanmalar yaşayan, genç yaşta Parkinson hastalığı tanısı almış hastalar için beyin pili tedavisinin uygun bir seçenek olabileceğini anlatan Uzm. Dr. Dede, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu tedavi ile hareketle ilgili belirtilerde başarılı halde düzelme sağlanır, konuşma sorunları üzere kimi belirtilerde tesir sonludur. Bu açıdan tedaviye uygun hasta seçimi büyük değer arz etmektedir.”
KÖK HÜCRE TEDAVİSİ UMUT VADEDİYOR
Nöroloji Uzmanı Dr. Yüksel Dede, son yıllarda Parkinson tedavisi için de isminden kelam edilen kök hücre tedavisi konusunda şu bilgiyi aktardı: “Kök hücreden elde edilen dopamin hücreleriyle yapılan klinik çalışmalar sürüyor. Şimdi deneme evresinde olan ve klinik kullanıma girmemiş bu tedaviler, gelecekte Parkinson hastalığının seyrini değiştirebilir.”
HASTALARIN ÖMÜR KALİTESİNİ ARTIRABİLECEK ÖNERİLER
İlaçların nizamlı kullanımı, sağlıklı beslenme alışkanlıkları ya da antrenman yapmak üzere kolay görülebilecek lakin tesirli tedbirler ile hastaların hayat kalitesini artırabileceğini hatırlatan Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi, Nöroloji Uzmanı Dr. Yüksel Dede, konuyla ilgili şu tekliflerde bulundu: “Parkinson hastalığında ilaç ahengi çok kıymetlidir. Hastaların ilaçlarını tabiplerinin önerdiği formda tertipli kullanımı, öğünlerine dikkat etmesi gerekir. Parkinson hastalarının ilaçlardan gördükleri faydası ve de yan tesirleri takip etmeleri ve doktorlarına bildirmeleri tedaviyi düzenlemek açısından çok yardımcı olacaktır. Parkinson hastalığında ömür kalitesini olumlu istikamette etkileyen değerli faktörlerden biri tertipli idmandır (özellikle yürüyüş, pilates ve dans). İstikrar, yürüme, konuşma ve hatta yutma açısından gereksinim duyan hastaların fizik tedavi ile desteklenmeleri günlük hayatlarında büyük fark yaratmaktadır. Beslenme parkinson hastalığında değerli bir yer tutmaktadır. Kabızlıkla uğraş edebilmek için liften varlıklı beslenmek, bol su içmek ve olabildiğince hareket etmek değerlidir. İstikrarlı beslenme ile kilo kaybı önlenmeli, kilo alımından kaçınılmalıdır. Parkinson hastalarını günlük hayatlarının içinde toplumsal hayata iştirake davet etmek hem ruhsal hem de fizikî sıhhatlerine katkı yapacaktır. Hasta ve yakınlarının desteklenmesi, bilgilendirilmesi için dernekler ve kamu kurumları aracılığıyla eğitim ve toplumsal faaliyetler düzenlenmekte, bu faaliyetlere iştirakin hem hastalar hem de hasta yakınları için yararlı olacağını düşünüyorum.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
