Yenidoğanlarda ve bilhassa de erken doğum bebeklerde (prematüre) kan örnekleri almanın güç ve şartlara nazaran de vakit zaman kısıtlayıcı bir süreç olabildiğini söz eden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Topuk delme, bilhassa yenidoğan taramaları ve glikoz düzeylerinin ölçülmesi üzere çeşitli laboratuvar testlerinde kılcal kan örneği elde etmenin minimal invaziv ve kolay erişilebilir bir yoludur.” dedi.
Topuk delme sürecinin ekseriyetle 12 aylık olana kadar kullanıldığını kaydeden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Topuk kanı örneği, bebek sırtüstü konumdayken en kolay formda elde edilir.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi (İngilizce) Tıbbi Biyokimya Kısmından Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, yenidoğan ve prematüre bebeklerden kan örneği alma sürecinde en sık başvurulan usullerden biri olan “topuk delme” tekniği hakkında değerli bilgiler verdi.
Yenidoğanlarda kan örneği almak zor
Yenidoğanlarda ve bilhassa de erken doğum bebeklerde (prematüre) kan örnekleri almanın güç ve şartlara nazaran de vakit zaman kısıtlayıcı bir süreç olabildiğini tabir eden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Bu hastaların damar boyutu ve hacim durumu da venöz erişimi en yetenekli sıhhat çalışanı için bile zorluk teşkil edebilir. Kılcal kan örnek alımı, bebeklerden kan örnekleri almak için en sık kullanılan yoldur. Kılcal kan örneği için de kimi durumlarda topuk delme tekniği kullanılır.” dedi.
Topuk delme, testler için kolay erişilebilir bir yol…
Bu tekniğin, küçük kan örnekleri yahut tekrarlanan küçük hacimli kan örnekleri için faydalı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Topuk delme, bilhassa yenidoğan taramaları ve glikoz düzeylerinin ölçülmesi üzere çeşitli laboratuvar testlerinde kılcal kan örneği elde etmenin minimal invaziv ve kolay erişilebilir bir yoludur. Lakin, daha küçük örnek hacimleri gerektiren gelişmiş laboratuvar teknikleri ve travmayı ve ağrıyı en aza indiren gelişmiş otomatik topuk delme aygıtları sayesinde, topuk delme birçok rutin kan testi için kan elde etmenin uygulanabilir bir sistemi haline gelmiştir.” diye konuştu.
Damar yolundan kan alma bütün bebekler için uygun değil
Yenidoğanlarda, damar yolundan kan almanın topuk delmeye nazaran daha az ağrı ile sonuçlanabileceğine dair birtakım delillerin olduğunu fakat, bu sürecin prematüre bebekler yahut çoklu ve sık kan örneklemesi gerektiren bebekler için uygun olmayabileceğini anlatan Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Daha yeni, daha tesirli ve daha az ağrılı delme aygıtlarının geliştirilmesi, topuk delmenin göreli yararını artırabilir.” sözünde bulundu.
Topuk delme çoklukla 12 aylık olana kadar kullanılır
Topuk delme prosedürünün prematüre bebekler, yenidoğanlar ve bebekler için ülkü olduğunu da kaydeden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Topuk delme ekseriyetle 12 aylık olana kadar kullanılır. Topuk kanı örnek alımı, kılcal kanın kabul edilebilir bir kaynak olduğu her vakit için fonksiyoneldir. Bu üzere durumlar şunları içerir; gereken örnek nispeten azdır, öteki bir kabul edilebilir kan kaynağı (örneğin, santral venöz kateter, göbek kordonu kateteri, atardamar hattı) halihazırda mevcut değildir, topuktan alınan örnekler genel biyokimya ve karaciğer işlev testleri, tam kan sayımı, yenidoğan taraması, başucu glikoz takibi ve kan gazı tahlili için kullanılabilir.” biçiminde konuştu.
Lokal anestezi kan örneğinin kalitesini etkileyebiliyor
Topuk delme tekniği için standart lokal yahut sistemik farmakolojik anestezi gerekmediğini de lisana getiren Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, şöyle devam etti:
“Aksine, lokal anestezikler kan örneğinin kalitesini etkileyebilir. Fakat bebeği rahatlatmak için ağızdan sakaroz, ortam ışığı düzenlenmesi ve gürültüyü azaltma ve kundaklama önerilebilir. Bebeğin tartısına uygun boyutta bir topuk delme aygıtı tercih edilmelidir, böylece kesinin boyutu denetim altına alınarak daha az travmatize edilir. Topuk kanı örneği, bebek sırtüstü durumdayken en kolay halde elde edilir. Uygun yer seçimi ağrıyı en aza indirmek ve kalkaneus kemiğine teması önlemek için önemlidir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
