Birleşmiş Milletler (BM) Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan, moda ve dokuma kesiminin etraf kirliliğinde çok yüksek bir hissesi olduğuna dikkati çekerek, “‘Yavaş ve sürdürülebilir modayı’ hayata geçirmek artık hepimiz için bir zorunluluktur” dedi.
Birleşmiş Milletler Sıfır Atık Yüksek Düzeyli Şahsiyetler Danışma Kurulu Lideri Emine Erdoğan, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de iştirakiyle BM Genel Heyeti’nde Türkiye’nin BM Daimi Temsilciliği, Sıfır Atık Vakfı, BM Etraf Programı ve BM-Habitat tarafından “Moda ve dokumacılıkta sıfır atığa doğru” temasıyla düzenlenen “30 Mart Milletlerarası Sıfır Atık Günü” özel etkinliğinde iştirakçilere hitap etti. Milletlerarası Sıfır Atık Günü’nün 3’ncü sefer kutlandığını hatırlatan Emine Erdoğan, “Sıfır Atık Hareketi tüm dünyada her yıl katlanarak büyüyor, daha çok beşere ulaşıyor. Ne memnun bize ki global bir farkındalık halkası oluşuyor” dedi.
Emine Erdoğan, Sıfır Atık Hareketi’ne verdiği güçlü takviye için Genel Sekreter Guterres’e teşekkürlerini iletti. Tıpkı vakitte BM Etraf Programı, BM-Habitat ile Sıfır Atık Hareketi’ne takviye veren tüm dost ve kardeş ülkelere şükranlarını sunduğunu tabir eden Erdoğan, tabiatın ve insanlığın yeterliliği için çabalayan “dünyanın tüm sıfır atık gönüllülerine” de sevgilerini gönderdi.
“Yavaş ve sürdürülebilir modayı hayata geçirmek hepimiz için zorunluluk”
Emine Erdoğan, moda ve dokuma dalının kitlelerin beğenilerini ve davranışlarını yönlendiren çok tesirli bir güç olduğuna dikkati çekerek, “Malumunuz, moda ve dokumacılık dalının etraf kirliliğinde çok yüksek bir hissesi var. O nedenle biz de bu yılki kutlamalar için ‘Moda ve Dokumacılıkta Sıfır Atığa Gerçek’ temasını seçtik. Bunun sebebi, kullan at merkezli bir anlayışın ne yazık ki dalın ana karakteri haline gelmesidir. ‘Yavaş ve sürdürülebilir modayı’ hayata geçirmek artık hepimiz için bir zorunluluktur” dedi.
Bunun esasen yeni bir keşif olmadığını ve yakın bir geçmişe kadar aslında hakim olan anlayış olduğunu söz eden Emine Erdoğan, evvelden ömür döngüsü uzun ve nitelikli eserler üretildiğini, tasarımcıların yılda en fazla iki koleksiyon çıkardığını, bugün bu sayının bazen 6’yı bile bulduğunu söyledi. Emine Erdoğan, reklamların da karşı konulması sıkıntı bir tüketim psikolojisi oluşturduğunu, insanların süratli moda trendlerini yakalamak için kazanılması imkansız bir yarışa girdiğini kaydetti. Hiçbir fizikî eskimeye uğramamış kıyafetlerin zihinlerde bir anda eskidiğini ve atığa dönüştüğünü belirten Erdoğan, “Metropollerde esen moda rüzgarlarının iklim değişikliğine bağlı olarak her gün daha yıkıcı hale gelen fırtınalardan çok da farklı olmadığını söylesek, inanın yanlış olmaz. Zira, hiçbir kıyafet sadece kumaştan, renkten ve dizayndan ibaret değildir. Her bir modül kıyafete doğal kaynak israfı, etraf kirliliği ve artan iklim değişikliği tesirleri de eşlik ediyor. Bu ağır fatura tüm insanlığa kesiliyor” sözlerini kullandı.
“Yeni telaffuzlara, anlatılara ve yeni bir uyanışa gereksinimimiz var”
Emine Erdoğan, her 1 saniyede 1 kamyon dolusu kıyafetin ya yakıldığı ya da dünyanın dört bir yanındaki atık depolama alanlarına gönderildiği bilgisini verdi. “Ve maalesef, bizim üzerimizden bir çırpıda çıkarıp attığımız kıyafetleri tabiat tıpkı çarçabuk üzerinden çıkaramıyor” diyerek bu kıyafetlerin tabiat üzerindeki tesirine işaret eden Erdoğan, “Gerçekten de artık yeni telaffuzlara, yeni anlatılara ve yeni bir uyanışa muhtaçlığımız var” dedi.
Ünlü Türk düşünürü Cemil Meriç’in “İnsanlar sevilmek için yaratıldılar. Eşyalar ise kullanılmak için. Dünyadaki kaosun nedeni eşyaların sevilmeleri ve insanların kullanılmasıdır” kelamına atıfta bulunan Emine Erdoğan, bu kelamın 21. yüzyıl beşerinin ikilemini çok hakikat bir biçimde açıkladığını söyledi.
“Atık kirliliğini yenelim”
“Mutluluk ile tüketim ortasında kurulmuş kusurlu mana ilişkisine” bir son verilmesi gerektiğinin altını çizen Emine Erdoğan, bugün tabiatın, ekosistemin, biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların başına gelenlerin tüketim kültürünün bir sonucu olduğunu vurgulayarak, “Buradan hareketle BM’yle birlikte ‘atık kirliliğini yenelim’ daveti yapıyoruz” dedi.
BM binasında “Yeterince Var” sloganıyla bir stant de düzenlendiğini hatırlatan Emine Erdoğan, çöpe atılan eşyaların yüzde 60’ının kullanılabilir durumda olduğuna dikkati çekti. Erdoğan, ileri dönüşümle kaynakları geri kazanmanın çok kolay olduğunun, tek yapılması gerekenin “tamir ettirmek, dönüştürmek ve yine kullanmak” olduğunun altını çizdi.
“Modacılara bir davette bulunmak istiyorum; gelin bugün hepimiz için bir milat olsun”
Eskiden eşyaların kullanım müddetlerinin jenerasyonlara yayıldığını, küçük tadilatlarla bir kıyafete yepisyeni bir ruh katmanın olağan olduğunu kaydeden Emine Erdoğan, “Kısacası sıfır atık ömür usulü olağan olandı. Bizim yapmamız gereken, yakın bir vakte kadar gündelik hayatımızı şekillendiren bu bedelleri ayağa kaldırmaktır. Buradan modacılara bir davette bulunmak istiyorum; sizler, tasarımlarınızla bir duruşu, bir kimliği inşa ediyorsunuz. Trendleri, beğenileri belirleyen sizlersiniz. Gelin bugün hepimiz için bir milat olsun. Hayatımızda yapacağımız küçük değişikliklerin dünyayı değiştirebilecek büyük gücünden bahsedelim” sözlerini kullandı.
Emine Erdoğan, yalnızca giysilerin kullanım ömrünü iki katına çıkararak sera gazı emisyonlarının yüzde 44 azaltılabileceğini belirterek, tekstildeki klâsik hafızayı canlandırma, doğal ve uzun ömürlü olanı tekrar tanınan yapma ve sorumlu tüketiciler olmayı akım yapma davetinde bulundu. Emine Erdoğan, “Nasıl Türkiye sıfır atık konusunda başkan ülke olduysa, Türk modacıların da bu alanda yeni bir sayfa açacağına, öncü isimler olacağına inanıyorum” dedi.
“Sorunda hissesi olmayan ülkeler krizin bedelini herkesten fazla ödüyor”
Türkiye’nin dünyaya vicdan penceresinden bakan bir ülke olduğuna ve insanlığın tıpkı gök kubbenin altında büyük bir aile olduğuna yürekten inandığını belirten Emine Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Birbirimize olduğu kadar ortak konutumuz dünyaya karşı da sorumluluklarımız var. Ne yazık ki, iklim krizinden her ülke birebir oranda etkilenmiyor. Problemde hissesi olmayan ülkelerin krizin bedelini herkesten fazla ödediğini görüyoruz. O denli ki, hepimizin kültürüne, doğal hoşluklarına hayran olduğu, yeryüzünün ziyneti kimi ülkeler topyekun yok olmakla karşı karşıya.”
Emine Erdoğan, öteki problemlerde olduğu üzere iklim ve etraf meselesinde da adil dağılım prensibine dayalı, hakkaniyetli bir sisteme muhtaçlık olduğunun altını çizerek, sürdürülebilir bir geleceğe tüm ülkelerin eşit ve aktif iştirak gösterdiği, “kimseyi geride bırakmayan” müzakere süreçleriyle ulaşabileceğini tabir etti.
“Dünya beşten büyüktür ve daha adil bir dünya mümkündür”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın her fırsatta lisana getirdiği BM ıslahat teklifinin iklim değişikliğiyle uğraş kapsamında başka bir ehemmiyet kazandığına dikkati çeken Emine Erdoğan, “Ben de bu kürsüden bir sefer daha bu çağrıyı yinelemek istiyorum: Dünya, beşten büyüktür ve daha adil bir dünya mümkündür. Nasıl ki dünya ortak meskenimiz ise, bu konutu içine düştüğü yangından kurtarmak da ortak çabamız olmalıdır” bildirisini verdi.
2017’de büyük bir heyecanla başlatılan Sıfır Atık Projesi’nin bu yaklaşımın bir eseri olduğuna işaret eden Emine Erdoğan, Sıfır Atık Hareketi ile 7 yılda kıymetli kazanımlar elde edildiğini, 74 milyon tonu aşan atığı dönüştürerek iktisada 256 milyar lira kazandırıldığını bildirdi. Erdoğan, Sıfır Atık Projesi sayesinde kesilmesinin önüne geçilen 552 milyon ağaç, önlenen 150 milyon ton sera gazı emisyonu ve tasarruf edilen 1,7 trilyon metreküp suya da değinerek, 23 milyon şahsa sıfır atık eğitimi vererek büyük bir farkındalık oluşturulduğu bilgisini verdi. Emine Erdoğan, Türkiye’nin dokuma kesiminde de değerli bir aktör olduğuna dikkati çekerek, kelamlarını şu halde sürdürdü:
“Sürdürülebilirlik vizyonumuz doğrultusunda dokumacılık atıklarının geri dönüşümü ve tekrar kullanımı konusunda da değerli çalışmalarımız var. Üretim süreçlerinin etrafa olan tesirlerinin en aza indirilmesi; suya, havaya, toprağa ziyan verilmemesi istikametinde adımlar atıyoruz. Atık idaresinde yenilikçi bir yaklaşımla geri dönüştürülmüş gereçten yeni iplik ve kumaş tipleri üretiyoruz. Dokuma atıkları toplama noktalarındaki kullanılabilir dokuma eserlerini gereksinim sahiplerine ulaştırarak, toplumsal yarar sağlıyoruz.”
“BM Sıfır Atık Danışma Kurulu Lideri sıfatımla sesleniyorum”
“Bugün bu kürsüden sizlere BM Sıfır Atık Danışma Kurulu Lideri sıfatımla da sesleniyorum” diyen Emine Erdoğan, şuranın akademiden, iş dünyasından, sivil toplumdan ve milletlerarası kuruluşlardan ehil 13 bireyden oluştuğunu hatırlattı. “Bugün bu başarıyı mümkün kılan başta Sayın Guterres olmak üzere tüm pahalı grup arkadaşlarım güçlü bir alkışı hak ediyor” diyen Erdoğan, kendilerini kürsüden alkışladı.
Emine Erdoğan, Bangladeş Hükümet Başkanı Muhammed Yunus’a, Sierra Leone ve Surinam Devlet Başkanı eşlerine de özel şükranlarını sunarak, kendilerinin Asya, Afrika ve Karayipler bölgesinde Sıfır Atık uygulamalarının yaygınlaşması için örnek liderlik sergilediklerine dikkati çekti. BM Sıfır Atık Danışma Kurulu’nun kurulduğu günden bu yana değerli çalışmalar gerçekleştirdiğini, farklı ülkelerden gelen “iyi uygulama” müracaatlarının içinden en uygun örnekleri derlediklerini belirten Emine Erdoğan, geçen sene atık tedbire, besin atığını dönüştürme, döngüsel iktisat ve farkındalığı artırma temalarında 16 başarılı sıfır atık teşebbüsünü öne çıkardıkları bilgisini verdi. Emine Erdoğan, şuranın Sıfır Atık uygulamaları konusunda bilgilendirici ve tematik rehber yayınlar da hazırladığını belirterek, “Bugünkü 30 Mart aktifliği dahil olmak üzere konseyimizin birçok faaliyetinde Sıfır Atık Vakfımız ve ilgili bakanlıklarımızla birlikte çalışıyoruz. Önümüzde bizi heyecanlandıran kıymetli projelerimiz de var. Global Sıfır Atık Mükafatları, Memleketler arası Sıfır Atık ve İklim Değişikliği Forumu, Sıfır Atık Enstitüsü üzere girişimlerimizi hayata geçirmek için hızla çalışmalarımızı sürdürüyoruz” dedi.
“Yediden yetmişe herkesi atıksız bir dünya hayalimize ortak olmaya davet ediyorum”
Türkiye’nin elinden gelenin en hoşunu dünyanın harcına katmaya, fikir üretmeye ve tahlil bulmaya devam edeceğinin altını çizen Emine Erdoğan, “Bu vesile ile yediden yetmişe herkesi atıksız bir dünya hayalimize ortak olmaya davet ediyorum” davetinde bulundu. Erdoğan, “Unutmayalım ki, okyanusun sırrı damlada zımnidir. Kâfi ki inanalım. Kâfi ki yan yana duralım; gelecek jenerasyonlara, insanlığın en büyük muvaffakiyet öyküsünü miras bırakalım” diye konuştu.
Tüm İslam aleminin yaklaşan Ramazan Bayramı’nı da tebrik eden Emine Erdoğan, “Herkes için müreffeh, herkes için adil, herkes için yaşanabilir bir dünya diliyorum” diyerek kelamlarına son verdi. – NEW YORK
