Türkiye’nin Azerbaycan Hava Kuvvetleri için modernize ettiği Rus menşeili Su-25 savaş uçağından birinci kere SOM-B1 seyir füzesini muvaffakiyetle ateşledi. TÜBİTAK’ın 2024 yılı faaliyet raporuna yansıyan bu test, Türkiye ve Azerbaycan savunma işbirliğinde kıymetli bir eşiği temsil ediyor. Fırlatma, Türk savunma sanayii tarafından geliştirilen UBAS (Uçaktan Bağımsız Atış Sistemi) sayesinde gerçekleştirildi. UBAS sayesinde entegre edildi
Atış faaliyeti TUSAŞ tarafından modernize edilen Su-25 LAÇIN uçağı ile gerçekleştirilirken UBAS sistemi sayesinde, Sovyet imali platforma SOM-B1 (Azerbaycan konfigürasyonu, SOM ŞAHİN olarak da bilinir) füzesi entegre edildi. UBAS, Türk mühimmatlarının rastgele bir platforma derin yapısal yahut yazılımsal müdahaleye gerek kalmadan entegre edilebilmesini sağlıyor. Olağan koşullarda F-16 yahut Su-25 üzere yabancı menşeili bir uçağa mühimmat eklemek için uçağın vazife bilgisayarına erişim sağlanması ve bunun için gerekli müsaadelerin alınması gerekiyor. UBAS, bu süreci ortadan kaldırarak platformdan bağımsız bir tahlil sunuyor. Bu da Türkiye’nin mühimmat satışlarında elini epey güçlendiriyor. Kısaca UBAS, “tak-çalıştır” mantığıyla çalışıyor.
Azerbaycan Hava Kuvvetleri özelinde ise Su-25’ler, Türkiye’nin modernizasyonu sayesinde uzak menzilli hassas taarruz kabiliyeti kazanmış oldu. Bu entegrasyon, Su-25 modernizasyon programının birinci evresi olan Merhale-1 kapsamında gerçekleştirildi. Kale KTJ-3200 itkili SOM-B1, TÜBİTAK SAGE tarafından geliştirilen SOM seyir füzesi ailesinin bir kesimi. 230 kilogramlık yüksek patlayıcılı modül etkili harp başlığına sahip bu füze, 250 kilometreyi aşan menzilde çeşitli kara amaçlarına karşı kullanılabiliyor. SOM-B1, IIR arayıcı başlığı ve otomatik gaye tanıma yetenekleriyle ön plana çıkıyor. Motor tarafında yerli üreticiye geçilmesi SAM ailesinin önündeki ihracat pürüzlerini de kaldırmış oldu.
LAÇIN modernizasyonu
TUSAŞ tarafından yürütülen LAÇIN modernizasyonu, Su-25 uçaklarını çağın gerekliliklerine uygun hale getiriyor. ASELSAN, ROKETSAN ve TÜBİTAK SAGE üzere Türk savunma firmalarının mühimmatlarının entegrasyonunu içeren bu paket, Merhale-1 ve Merhale-2 olmak üzere iki kademeden oluşuyor.
Merhale-1 adımında donanımsal değişikliğe gerek duymadan SOM-B1, KGK-82/83, QFAB-250-LG ve TEBER-82 üzere akıllı mühimmatların UBAS ile entegrasyonunu sağlanıyor. Merhale-2 ise uçağın iç sistemlerine odaklanıyor. Yeni kokpit, seyrüsefer sistemleri, haberleşme altyapısı ve daha fazla mühimmat seçeneği bu etapta devreye alınacak. Modernizasyondan geçen Su-25’ler Azerbaycan’a teslim edilmeye başlanırken tüm süreç tamamlandığında 1981 yılında kullanıma alınan Su-25’ler çağ atlamış olacak.
