Stanford Üniversitesi İnsan Merkezli Yapay Zeka Enstitüsü (HAI) tarafından yayımlanan 2025 AI Index raporu, bu alandaki global gelişmelere odaklanıyor. Rapor yapay zekanın en kapsamlı, data odaklı görünümlerinden birini sunması açısından değerli. Global medya, hükümetler ve önde gelen şirketler tarafından sağlam bir kaynak olarak kabul edilen AI Endeksi, şirketlere ve siyaset yapıcılara hassas içgörüler sunuyor. Raporda tıpkı vakitte Türkiye de ayrıntılı bir halde ele alınmış durumda. Türkiye’de işe alımlarda yapay zeka etkisi
Raporda yer alan datalara nazaran, Türkiye’de yapay zeka alanındaki işe alım oranı 2024 yılı prestijiyle yüzde 20.36 düzeyine yükselmiş durumda. Temelinde bu oran 2018’de yüzde 50’nin üzerinde olsa da 2022’ye kadar sert bir düşüş yaşanmış ve akabinde 2023 ve 2024 ile yükselişe geçilmiş. 
LinkedIn profil bilgilerinin temel alınarak hazırlandığı coğrafik bölgelere nazaran yapay zeka yetkinliği yoğunluk oranında ise Türkiye, 16 ülke ortasında 0.94 puanla 13. sırada yer alıyor. Bu göstergenin maksadı, belli bir ülkede yahut kesim ya da cinsiyete nazaran yapay zeka hünerlerinin yoğunluğunu ölçmek. Yapay zeka yetkinliği penetrasyon oranı, meslekler ortasında yapay zeka yetkinliklerinin yaygınlığına yahut LinkedIn üyelerinin işlerinde yapay zeka yetkinliklerini kullanma yoğunluğuna işaret ediyor. Türkiye kamu mukavelelerinde ikinci sırada
Türkiye 2013–2023 yılları ortasında yapay zekaya ait kamu kontratları açısından ise 2.81 milyon dolarlık medyan değeriyle göre ikinci sırada yer alıyor. Bilgilere nazaran İsviçre, 3.05 milyon dolar ile birinci sırada yer alıyor. Türkiye’nin akabinde ise 1.42 milyon dolar ile İrlanda geliyor. Türkiye cinsiyet eşitliğinde öne çıkıyor
ABD, her seviyede bilgi, teknoloji ve irtibat (ICT) mezunu yetiştirme konusunda global başkan olmaya devam ediyor. İspanya, Brezilya ve Birleşik Krallık çeşitli düzeylerde ABD’yi takip ederken, rapora nazaran bu alanda Türkiye en âlâ cinsiyet eşitliğine sahip. Raporda Türkiye’nin cinsiyet eşitliği açısından en uygun durumda olan ülkeler ortasında yer aldığının altı çizilirken; ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyindeki tüm mezunların en az yarısını bayanların oluşturduğuna işaret ediliyor.
Buna ek olarak Türkiye, 2016 ila 2024 ortasında yapay zeka yetenek yoğunluğundaki değişim açısından listenin yedinci sırasında yer alıyor. Türkiye 2016’ya kıyasla yüzde 198 artış gösterirken Hindistan, Kosta Rika ve Portekiz bu alanda başkan durumda.
Türkiye yapay zekada beyin göçü veriyor
Raporda, LinkedIn bilgilerine nazaran, yapay zeka yeteneklerinin göçle çıkarı yahut kaybı da tahlil ediliyor. Müspet net göç, bölgeye daha fazla yapay zeka yeteneğinin geldiğini; negatif net göç ise daha fazla yeteneğin ayrıldığını gösteriyor. Kişi başına en fazla yapay zeka yeteneği çeken bölgeler ortasında Lüksemburg, Kıbrıs ve Birleşik Arap Emirlikleri öne çıkıyor. Son yıllarda İsrail, Hollanda ve Kanada’ya gelen yapay zeka yeteneğinde azalma görülürken, BAE, Suudi Arabistan ve Lüksemburg üzere ülkelerde artış yaşanıyor. Türkiye ise bu alanda uzun yıllardır alarm veriyor. Profesyonel seviyede yapay zeka yeteneklerinin neredeyse yarısını göç olarak kaybediyor Türkiye.
Türkiye yapay zekada hem heyecanlı hem tedirgin
Raporda pazar araştırma şirketi Ipsos tarafından yapılan ülkelere nazaran yapay zeka kullanan eser ve hizmetler hakkındaki global görüşlere de yer veriliyor. Buna nazaran Türkiye, yapay zekalı eser ve hizmetler hakkında heyecan (yüzde 70) duyarken birebir vakitte tedirgin (yüzde 52) hissediyor. 
Raporda Türkiye’nin 2023–2024 yılları ortasında yapay zeka ile ilgili görüşlerdeki yüzde puan değişimleri de yer almakta. Buna nazaran Türkiye’de yapay zeka farkındalığında küçük de olsa bir artış var. Beşerler teknolojiyi biraz daha tanıyor. Fakat bu artış, itimat oranlarına yansımamış. Bilgilerin korunacağına ve yapay zekanın adil davranacağına dair inanç azalmış durumda. Ayrıyeten, yapay zekanın hayatları dönüştürdüğüne dair inanç da yavaşça gerilemiş. Raporun genel özeti
Yapay zeka, 2024 yılı prestijiyle hem performans hem de toplumsal tesir açısından eşi gibisi görülmemiş bir ivme yakaladı. Yeni testler olan MMMU, GPQA ve SWE-bench’te büyük sıçramalar yapan yapay zeka sistemleri, bilhassa kodlama üzere karmaşık misyonlarda insanları geride bırakmaya başladı. Artık sadece laboratuvar ortamında değil, sıhhat, ulaşım ve hizmet üzere alanlarda da gündelik hayatın ayrılmaz bir modülü haline gelen yapay zeka, ABD’de 223 medikal aygıtın FDA onayı alması ve Çin’de Baidu’nun Apollo Go hizmetinin yaygınlaşmasıyla somutlaşmış durumda.
İş dünyasında da bu dönüşüm net: ABD, 2024’te 109.1 milyar dolarlık yatırımla rekor kırarken, üretken yapay zekaya yapılan yatırım 33.9 milyar dolara ulaştı. Çin ise akademik yayın ve patentlerde liderliği ele alarak ABD ile ortasındaki farkı süratle kapatıyor.
Ancak bu süratli gelişim, güvenlik ve etik mevzularında şimdi tam bir standarda kavuşmadı. 2024’te bildirilen yapay zeka kaynaklı olayların sayısı %56 artarken, HELM Safety ve FACTS üzere araçlar güvenilirlik problemlerine tahlil arıyor. Öte yandan global kamuoyunun yapay zekaya bakışı daha olumlu hale gelirken, Çin ve Endonezya üzere ülkelerde optimistlik %80’leri aşıyor.
Yapay zeka sistemleri hem daha güçlü hem daha erişilebilir hale gelirken, kullanım maliyetleri dramatik halde düştü; Microsoft’un kompakt Phi-3 Küçük modeli bile dev modellere meydan okuyor. Hükûmetler ise yalnızca düzenleme yapmakla kalmıyor, dev bütçelerle yatırımlarını da artırıyor. Eğitimde altyapı eksikliklerine karşın ülkelerin %66’sı bilgisayar bilimini müfredata dahil ederken, bilim ve tıp alanında da yapay zeka ihtilal yaratıyor; 2024’te iki Nobel Ödülü’nün bu alana verilmesi bunun en çarpıcı göstergesi.
