Antalya Diplomasi Forumu’nda zorla yerinden edilmenin global tesirleri konuşuldu. Bangladeşli danışman Md. Touhid Hossain, Myanmar’daki çatışmalar nedeniyle ülkelerine dönemeyen binlerce Rohingya çocuğun “gelecekten umudunu kestiğini” belirtirken, Dış İlgiler Yöneticisi Murat Yeşiltaş ise Suriyelilerin istekli dönüşünün fakat Suriye’de güvenlik, siyasi istikrar ve ekonomik tekrar yapılanmayla mümkün olabileceğini vurguladı.
“Zorla Yerinden Edilme ve Memleketler arası Sorumluluk Paneli”nde, çatışma, kriz ve iklim değişikliği nedeniyle sayısı giderek artan zarurî göçlerin global tesirleri masaya yatırıldı. Antalya Diplomasi Forumu kapsamında düzenlenen oturumda, yükün yalnızca belli ülkelere bırakılmasının sürdürülemez olduğu belirtilerek, milletlerarası dayanışmanın artırılması davetinde bulunuldu.
“Üç buçuk yıldır Myanmar’da iç savaş devam ediyor”
Panelde konuşan Bangladeş Halk Cumhuriyeti Danışmanı Md. Touhid Hossain, Myanmar’daki çatışmaların bölgesel tesirlerine dikkat çekerek, “Üç buçuk yıldır Myanmar’da iç savaş devam ediyor. Rahanlar da bu savaşa dahil oldular ve durum son derece meçhul. O bölgeyi denetim edenler devlet dışı aktörler. Askeri rejim bölgede hakimiyet kurmuş durumda, etnik kümeler ise boyun eğmiyor. Şu an onları geri göndermek çok sıkıntı. Tarihte bu çeşit çatışmaların müzakereyle çözüldüğüne dair örnek yok; genelde çatışmayla çözülüyor. Erk sahibi olanlar bazen hata işliyor. Yıllar geçtikçe sorun daha da karmaşıklaşıyor” dedi.
“Binlerce erkek çocuk, tünelin sonunda umut görmüyor”
Bölgede büyük kamplarda denetimin kaybedilmeye başlandığını söz eden Hossain, “Bazıları terörist kümeler, bu yüzden kümülatif tahlil gerekiyor. Binlerce erkek çocuk, tünelin sonunda umut görmüyor. Sessizleşiyorlar, gelecekten beklentileri kalmıyor. Milletlerarası toplum bu şahısları layıkıyla geri göndermezse, tablo bu biçimde kalacak. Ne olursa olsun bunun üstesinden geleceğiz” tabirlerini kullandı.
“Suç kuruluşları bu piyasadan çok para kazanıyor”
Uluslararası Göç Siyasetleri Geliştirme Merkezi (ICMPD) Genel Yöneticisi Michael Spindelegger ise göç akınlarının ardındaki kabahat şebekelerine dikkat çekti. Spindelegger, “Suç kuruluşları bu piyasadan çok para kazanıyor. Bu insanların bir kısmı göçmen. Ne üzere örgütler var diye araştırdık, büyük yapılar olduğunu düşündük lakin küçük küçük yapılardan oluşuyor. Asıl sorun şu: Tahlili nasıl sunabiliriz?” dedi.
Göçmenlerin Avrupa’ya giderken yanlış vaatlerle hareket ettiğini belirten Spindelegger, “Göç kaynak merkezleri kurduk, orada gerçekçi bir tablo sunuyoruz. Gidecekleri yerin cennet olmadığını görüyorlar artık. İkinci yol olarak yasal göçmenlik süreçlerinin geliştirilmesi gerekiyor. Avrupa yaşlanıyor, genç kuşağa muhtaçlığımız var. Üçüncü yol ise, göç kaynak bölgelerindeki insanları çeşitli kurumlarla eşleştirerek onları gerçek biçimde yönlendirmek. Şayet bu insanları misyon dahilinde gönderirseniz, bir daha geri dönecekler. İnsan kaçakçılarının altındaki halıyı çekmemiz lazım” diye konuştu.
“Türkiye nitekim istisnai bir durum”
Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu üyesi ve SETA Dış Siyaset Araştırmaları Yöneticisi Murat Yeşiltaş ise Türkiye’nin göç sorunundaki özgün pozisyonunu vurgulayarak, “Türkiye hakikaten istisnai bir durum. Gerekli memleketler arası dayanağı bulmakta zorlandık. Türkiye’ye gereken takviyenin verilmemesi, dirençli göçmenlik olarak geri döndü. Bu yük neden adil olmayan seviyede paylaşılmıyor? Büyük aktörlerin kimi hususlara yol vermesi, aksaklıklara neden oluyor” dedi.
Suriye krizine dikkat çeken Yeşiltaş, “2011’den bu yana 3 buçuk milyon göçmenden bahsedebiliriz. Türkiye, stratejik zorluklarla karşı karşıya kaldı. Esad rejiminin çökmesi, Türkiye’ye yeni fırsatlar sundu fakat milletlerarası mutabakatların türel çerçeveleri de meşakkat oluşturuyor. Türkiye’de göçmen zıttı telaffuz kimi siyasal yapılarca kullanılıyor. Göçün kök sebeplerini anlayarak bağlantı kurulması gerekiyor” tabirlerini kullandı.
“Tahmini olarak 50 bin kadar Suriyelinin Türkiye’den ayrıldığını söyleyebiliriz”
Suriye’ye dönüş sürecinde şimdi net bir tablonun olmadığını kaydeden Yeşiltaş, “Tahmini olarak 50 bin kadar Suriyelinin Türkiye’den ayrıldığını söyleyebiliriz. Lakin bu süreç yeni başlıyor. Güvenliğin tam manasıyla sağlanması, anayasa yazımı, altyapının tekrar kurulması ve milletlerarası ambargoların kaldırılması üzere çok taraflı bir efora muhtaçlık var. Memleketler arası yaptırımlar kalkmadan Suriye’de kalkınma mümkün değil” diye konuştu.
Yeşiltaş, son olarak Gazze’de yaşananlara da değinerek, “Gazze’de bir savaş var ve İsrail soykırım yapıyor. Bu nasıl müzakereyle çözülecek? Mülteci sorununu evvel burada çözmemiz gerekiyor. Şiddetin mantığıyla ilgili milletlerarası bir kabul geliştirilmeden tahlil mümkün değil. Bu yalnızca bölgesel değil, global bir problem” değerlendirmesini yaptı. Panelde, sürdürülebilir geri dönüş siyasetlerinin oluşturulması, güvenliğin sağlanması ve memleketler arası hukuk çerçevesinde dayanışma düzeneklerinin güçlendirilmesi gerektiği vurgulandı. – ANTALYA
